18 Μαρτίου 2008
Η Διεθνής Αμνηστία αποκαλύπτει σήμερα το μεγάλο αντίκτυπο που έχει ο ιός HIV και το AIDS στις φτωχές γυναίκες της υπαίθρου στη Νότια Αφρική σε νέα έκθεσή της για τις ανυπέρβλητες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γυναίκες αυτές εν μέσω της εκτεταμένης επιδημίας HIV που πλήττει τη χώρα.
Η έκθεση, βασισμένη σε συνεντεύξεις με γυναίκες της υπαίθρου της Νότιας Αφρικής που ζουν με τον ιό ΗΙV, περιγράφει την καταπίεση που υφίστανται οι γυναίκες αυτές στις σχέσεις τους με τους συντρόφους τους και στην ευρύτερη κοινότητα εξαιτίας του φύλου τους, της οροθετικής κατάστασής τους και της οικονομικής περιθωριοποίησης.
«Οι γυναίκες της υπαίθρου στη Νότια Αφρική πλήττονται σε δυσανάλογο βαθμό από τη φτώχεια και την ανεργία,» ανέφερε η Μαίρη Ρέινερ, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Νότια Αφρική. «Εξακολουθούν να βιώνουν την προκατάληψη και τις διακρίσεις, ιδιαίτερα από τους συντρόφους τους, και ζουν σε ένα περιβάλλον που βρίθει από υψηλά επίπεδα σεξουαλικής βίας και άλλων μορφών βίας λόγω φύλου.»
Παρά τη σταδιακή βελτίωση στον τρόπο που η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την επιδημία του ιού HIV και παρά την υιοθέτηση ενός πενταετούς σχεδίου που έτυχε ευρείας θετικής υποδοχής, πεντέμισι εκατομμύρια Νοτιοαφρικανοί έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV - από τους υψηλότερους αριθμούς κρουσμάτων σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Το 55% από αυτούς είναι γυναίκες. Οι Νοτιοαφρικανές κάτω των 25 ετών έχουν τριπλάσιες έως τετραπλάσιες πιθανότητες να προσβληθούν από τον ιό, σε σύγκριση με τους άνδρες της ίδιας ηλικίας.
Πολλές γυναίκες που έδωσαν συνέντευξη στη Διεθνή Αμνηστία ανέφεραν ότι συχνά δεν ήταν σε θέση να προστατευτούν από τη μόλυνση με τον ιό ΗΙV επειδή ένιωθαν ότι κινδύνευαν να υποστούν βία όταν ζητούσαν χρήση προφυλακτικού.
Μία γυναίκα είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι ο σύζυγός της, οδηγός φορτηγού, περνούσε πολύ χρόνο στο δρόμο. Στις άδειές του, την επισκέπτονταν αλλά αρνούνταν να χρησιμοποιήσει προφυλακτικό, όταν του το ζητούσε. Αφού εγκατέλειψε την οικογένειά του, εκείνη αρρώστησε και ανακάλυψε στην τοπική κλινική ότι είχε προσβληθεί από τον ιό HIV. Δεν γνωρίζει την κατάσταση υγείας του άνδρα της από τότε που εγκατέλειψε την οικογένειά του.
Αρκετές γυναίκες που έδωσαν συνέντευξη στη Διεθνή Αμνηστία περιέγραψαν ότι οι σύζυγοί τους, που ενεργά αρνούνταν να χρησιμοποιήσουν προφυλακτικό, τις χτυπούσαν και τις εξανάγκαζαν να κάνουν σεξ.
«Οι ζωές των γυναικών της υπαίθρου της Νότιας Αφρικής έχουν σημαδευτεί από συνεχή βία στις οικογένειες, τα σπίτια και τις επισφαλείς, ανεπαρκώς αστυνομευόμενες
κοινότητες» ανέφερε η Μισέλ Καγκαρί, Υποδιευθύντρια του Προγράμματος Έρευνας και Δράσης της Διεθνούς Αμνηστίας για την Αφρική. «Η συνύπαρξη δύο επιδημιών, του ιού HIV και της βίας κατά των γυναικών, έχει αυξήσει το τίμημα της βίας για τις γυναίκες και τα κορίτσια της Νοτίου Αφρικής - τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά».
Ενώ υπάρχουν πολλοί σοβαροί λόγοι να αυξηθεί ο ρυθμός εξέτασης για τον ιό HIV σε όλη τη Νότια Αφρική, η κατάσταση περιπλέκεται εξαιτίας της ανισότητας των φύλων και της βίας, της φτώχειας και του κοινωνικού στιγματισμού. Αυτή τη στιγμή, ο αριθμός των γυναικών που υποβάλλονται σε εξετάσεις είναι σαφώς μεγαλύτερος από αυτόν των ανδρών. Όταν λαμβάνουν περιορισμένη ψυχο-κοινωνική υποστήριξη, η αποκάλυψη της οροθετικής τους κατάστασης μπορεί να τις αφήσει εκτεθειμένες σε εγκατάλειψη, απειλές βίας και άλλες συνέπειες του στιγματισμού και των διακρίσεων.
Η συντριπτική πλειονότητα των γυναικών της υπαίθρου της Νότιας Αφρικής που έδωσαν συνέντευξη στη Διεθνή Αμνηστία ανέφεραν ότι οι σύντροφοί τους ήταν επιφυλακτικοί να εξεταστούν για τον ιό HIV ή αρνούνταν να εξεταστούν - ακόμη και όταν υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις ότι μπορεί να είχαν προσβληθεί.
Πολλές από τις γυναίκες αντιμετώπισαν κακοποίηση από τους συντρόφους τους όταν προσπάθησαν να έχουν πρόσβαση σε υγειονομικές υπηρεσίες για τη θεραπεία του HIV.
«Όταν ο σύντροφος μιας γυναίκας αρνείται να παραδεχτεί την οροθετική του κατάσταση, μπορεί να δυσανασχετεί αν εκείνη πηγαίνει στην κλινική ή παίρνει φάρμακα» επισήμανε η Ρέινερ. «Στο πλαίσιο των επίμονων ανισοτήτων λόγω φύλου, του στιγματισμού και της βίας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, εκείνοι που παρέχουν τις εξετάσεις για το HIV πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να αντιμετωπιστούν πιθανές δυσμενείς συνέπειες για τις γυναίκες που αποκαλύπτουν την οροθετική τους κατάσταση και αρχίζουν θεραπεία.»
Η αποτελεσματική θεραπεία για τον ιό ΗΙV και το AIDS προϋποθέτει τακτικές επισκέψεις σε νοσοκομεία και κλινικές. Επίσης, οι γυναίκες πρέπει να συνοδεύουν τα φάρμακά τους με επαρκή τροφή σε καθημερινή βάση. Οι γυναίκες της υπαίθρου που ζουν με HIV σε συνθήκες φτώχειας και ανεργίας αντιμετωπίζουν διαρκώς δυσκολίες στην τακτική πρόσβαση σε τροφή και συχνά δεν έχουν τα οικονομικά μέσα για τη μετακίνησή τους στις διαπιστευμένες υγειονομικές υπηρεσίες που παρέχουν την περίθαλψη.
«Η έλλειψη φυσικής πρόσβασης στα κέντρα περίθαλψης ισοδυναμεί με άρνηση πρόσβασης στις υγειονομικές υπηρεσίες, και η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για να εξασφαλίσει αυτήν την πρόσβαση» τόνισε η Μισέλ Καγκαρί.
Η θεραπεία στις αγροτικές περιοχές παρεμποδίζεται επίσης από το γεγονός ότι το σύστημα υγείας της Νοτίου Αφρικής αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή σοβαρές ελλείψεις απαραίτητου ιατρικού και άλλου προσωπικού για την παροχή επαρκών υπηρεσιών - ιδίως σε αυτές τις περιοχές.
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας προσφέρει συγκεκριμένες προτάσεις στις εθνικές και τοπικές αρχές για το πώς να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις δυσκολίες που βιώνουν οι γυναίκες της υπαίθρου που ζουν με τον ιό HIV. Επίσης, κάνει συστάσεις σε δωρήτριες χώρες και θεσμούς που στηρίζουν τις πρωτοβουλίες για την υγεία στη Νότια Αφρική.
«Με ιδιαίτερη δυσκολία και μεγάλη αποφασιστικότητα οι γυναίκες της υπαίθρου καταφέρνουν να συνεχίσουν τη θεραπεία τους και την προσπάθεια να βελτιώσουν την υγεία τους - και η κυβέρνηση έχει ευθύνη να τις βοηθήσει στον αγώνα τους.»
