Μια δεκαετία αφ' ότου η σύλληψη του πρώην Προέδρου της Χιλής Αουγκούστο Πινοτσέτ στο Λονδίνο έστειλε ένα ισχυρότατο μήνυμα στους καταπατητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο, ο κανόνας της οικουμενικής δικαιοδοσίας -με βάση τον οποίο είχε συλληφθεί- διατρέχει κίνδυνο, προειδοποίησε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία.
«Η κράτηση του Αουγκούστο Πινοτσέτ ανήγγειλε ένα σημείο καμπής στην πρακτική της οικουμενικής δικαιοδοσίας αναγνωρίζοντας ότι οι αρχηγοί κρατών δεν βρίσκονται υπεράνω του νόμου και ότι θα μπορούσαν να συλληφθούν και να δικαστούν διεθνώς για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην ίδια τους τη χώρα», δήλωσε η Αϊρίν Χαν, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Δέκα χρόνια μετά, μένουν πάρα πολλά να γίνουν για να εκπληρωθεί η ελπίδα για δικαιοσύνη, την οποία γέννησε η σύλληψη του Πινοτσέτ. Χιλιάδες δράστες καταπατήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παραμένουν ακόμη ελεύθεροι, αποφεύγοντας τη δικαιοσύνη, σε ασφαλή καταφύγια σε ολόκληρο τον κόσμο».
Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταδικάσει το γεγονός ότι δεν χρησιμοποιείται σήμερα η οικουμενική δικαιοδοσία για να επιβληθεί το διεθνές δίκαιο στις περιπτώσεις που τα κράτη, όπου διαπράχθηκαν τα εγκλήματα, παραλείπουν να τα ερευνήσουν ή να τα διώξουν ποινικά. Καθώς ελάχιστος μόνο αριθμός υποθέσεων οδήγησαν σε συλλήψεις και ποινικές διώξεις μετά τη στιγμή-ορόσημο της σύλληψης του Πινοτσέτ, η Διεθνής Αμνηστία ζητά να υιοθετηθούν αποτελεσματικοί νόμοι που να προβλέπουν την οικουμενική δικαιοδοσία και να δίνουν στην αστυνομία και τους εισαγγελείς τη δυνατότητα να εκπληρώνουν το καθήκον τους.
Η πρακτική της οικουμενικής δικαιοδοσίας υπονομεύεται επίσης από επιθέσεις εναντίον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου επειδή προσπαθεί να αγγίξει τα ανώτατα κλιμάκια της κυβέρνησης στο Σουδάν. Επιπλέον ζημιά γίνεται από την εκστρατεία, στην οποία πρωτοστατεί η Ρουάντα, που ζητά από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ να καταδικάσει «καταχρήσεις» της οικουμενικής δικαιοδοσίας από αλλοδαπούς δικαστές που επιδιώκουν να διώξουν ποινικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη χώρα εκείνη.
«Αυτή η επέτειος είναι η στιγμή που πρέπει να θυμηθούμε το αξιοσημείωτο επίτευγμα των συγγενών των θυμάτων του Πινοτσέτ, των οποίων οι ακούραστες προσπάθειες οδήγησαν στη σύλληψή του το 1998, σύμφωνα με την οικουμενική δικαιοδοσία. Αυτό το επίτευγμα δημιούργησε ένα προηγούμενο, το οποίο έχει καθήκον να αξιοποιήσει η διεθνής κοινότητα, συλλαμβάνοντας και δικάζοντας ή εκδίδοντας ανθρώπους που βαρύνονται με υποψίες για τη διάπραξη εγκλημάτων του διεθνούς δικαίου», δήλωσε η Αϊρίν Χαν.
Ιστορικό
Στις 16 Οκτωβρίου 1998, ο πρώην Πρόεδρος Πινοτσέτ συνελήφθη στο Λονδίνο μετά από αίτημα Ισπανού δικαστή για την έκδοσή του. Καθώς δεν υπήρχαν οι αντίστοιχοι δίαυλοι στην πατρίδα τους, οι συγγενείς χιλιάδων θυμάτων, που είχαν βασανιστεί, δολοφονηθεί ή εξαφανιστεί εξαναγκαστικά στη Χιλή κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Πινοτσέτ, είχαν υποβάλει μηνύσεις σε δικαστήρια της Ισπανίας και άλλων ευρωπαϊκών κρατών στα οποία το εθνικό δίκαιο προέβλεπε την οικουμενική δικαιοδοσία.
Η υπόθεση έθεσε τα θεμέλια για να γίνει έμπρακτη πραγματικότητα η οικουμενική δικαιοδοσία και οδήγησε σε δίκες, όπως εκείνη του πρώην Προέδρου του Τσαντ Ισέν Αμπρέ, ο οποίος αυτήν την περίοδο δικάζεται στη Σενεγάλη για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διέπραξε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του. ’νοιξε επίσης τον δρόμο για τον αγώνα στα εθνικά δικαστήρια κατά της ατιμωρησίας στο ανώτατο επίπεδο, όπως είναι η εξελισσόμενη δίκη του πρώην Προέδρου Αλμπέρτο Φουζχιμόρι στο Περού.
Η Διεθνής Αμνηστία ήταν η πρώτη διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση που επέστησε την προσοχή στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να ασκήσουν τις ευθύνες τους σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων και ’λλων Μορφών Σκληρής, Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Τιμωρίας ή Μεταχείρισης όταν έγινε γνωστό ότι ο πρώην Πρόεδρος Πινοτσέτ θα επισκεπτόταν την Ευρώπη τον Σεπτέμβριο του 1998. Η οργάνωση κινητοποίησε τα μέλη της για να ασκήσουν πίεση στη βρετανική κυβέρνηση να επιτρέψει την έκδοσή του. Προσέφυγε επίσης, μαζί με άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις, στο δικαστήριο στη Βουλή των Λόρδων για να την πείσει ότι η Βρετανία ήταν υποχρεωμένη να κάνει δεκτό το αίτημα έκδοσης, οδηγώντας έτσι σε μια ιστορική απόφαση, ότι ένας πρώην αρχηγός κράτους μπορούσε να εκδοθεί για να περάσει από δίκη με βάση την οικουμενική δικαιοδοσία.
Κατά τις σχεδόν δύο δεκαετίες στρατιωτικής διακυβέρνησης της Χιλής υπό τον Στρατηγό Πινοτσέτ, περισσότεροι από 1.100 άνθρωποι εξαφανίστηκαν εξαναγκαστικά, περισσότεροι από 2.000 εκτελέστηκαν εξωδικαστικά και περισσότεροι από 20.000 βασανίστηκαν.
.png)
