«Για ένα κομμάτι ψωμί δε φτάνει μόνο η δουλειά
Για ένα κομμάτι ψωμί πρέπει να δώσεις πολλά
Δε φτάνει μόνο το μυαλό σου
Δε φτάνει μόνο το κορμί σου
Το πιο σπουδαίο είναι η ψυχή σου Δικέ μου
Έχει τους νόμους της αυτή η ιστορία
Δε φτάνει μόνο η δουλειά….»
ΚΑΤΣΙΜΗΧΑ
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ:
«ΑΡΧΕΣΘΑΙ ΜΑΘΩΝ, ΑΡΧΕΙΝ ΕΠΙΣΤΗΣΕΙ»
«Αν μάθεις να εξουσιάζεσαι, θα μάθεις καλά και να εξουσιάζεις», θα λέγαμε σε κάπως ελεύθερη μετάφραση. Αυτό είναι το μότο της Σχολής Ευελπίδων. Αυτή τη φράση αντικρίζει κάθε πρωτοετής νέος-νέα όταν πατάει για πρώτη φορά το πόδι του στη συγκεκριμένη σχολή, μετά από πολύ κόπο.
Εκ πρώτης όψεως, το αρχαίο ρητό απευθύνεται στο νέο εύελπι και τον καλεί σε αυτοπειθάρχηση και ευγενή άμιλλα. Αυτή όμως είναι και η πραγματικότητα της Σχολής; Πολύ αμφιβάλλουμε…Ας παραθέσουμε μερικές εικόνες.
Σκηνή Νο1: Αρχές Σεπτέμβρη. Η Σχολή σε μεγάλες δόξες υποδέχεται τους πρωτοετείς. Μέρες τώρα οι στρατιώτες «χτενίζουν» τη Σχολή, μαζεύουν και το τελευταίο χαρτάκι, και το τελευταίο σκουπιδάκι, και το τελευταίο κουκουνάρι. Στην πύλη, παιδιά 18 ετών -οι πρωτοετείς- μπαίνουν μέσα άλλοι μουδιασμένοι, άλλοι χαρούμενοι, άλλοι περίεργοι… Από έξω η αθάνατη ελληνική οικογένεια δίνει σύσσωμη το παρόν και ξεπροβοδίζει το βλαστάρι της μέχρι την πύλη.
Σκηνή Νο2: Λίγες μέρες μετά. Με δυνατές φωνές ξυπνάει κάθε μέρα η Σχολή. Είναι οι πρωτοετείς που πρέπει να μάθουν να αναφέρονται και για αυτό πιέζονται από τους τεταρτοετείς μέχρι ξελαρυγγιάσματος. Τρέξιμο συνεχόμενο από το πρωί ως το βράδυ. Το ιατρείο ξεμένει από πατερίτσες: είναι πολλοί οι πρωτοετείς που έπαθαν κάκωση στο πόδι προσπαθώντας να βαρέσουν προσοχή όσο πιο δυνατά γίνεται. Ακόμα και στο ΚΨΕ (το αντίστοιχο του ΚΨΜ της Σχολής), εννοείται ότι θα εξυπηρετηθούν πρώτα τα μεγαλύτερα έτη και μετά τα μικρότερα…
Σκηνή Νο3: Στην πύλη, λίγες μέρες ή βδομάδες αργότερα. Νεαροί-πρώην Ευέλπιδες παίρνουν τα μπογαλάκια τους και φεύγουν, άλλοτε με έκδηλη ικανοποίηση, άλλοτε μουρμουρίζοντας: «πέρασα σε άλλη σχολή», «δεν ήθελα τελικά την στρατιωτική ζωή»….
Από τους 280 πρωτοετείς Ευέλπιδες, τουλάχιστον 40 εθεάθησαν από τους φαντάρους να αποχωρούν.
Σκηνή Νο4: Ένα πρωινό στα μαγειρεία της Σχολής. Στο γραφείο ο συσσιτιάρχης, δύο ευέλπιδες και δύο φαντάροι για την αγγαρεία. Πολύ δουλειά σήμερα. Η μια παραγγελία διαδέχεται την άλλη: Οι φαντάροι δεν προλαβαίνουν να ξεφορτώσουν τα κηπευτικά, έρχονται τα κρέατα. Πριν πάρουν μια ανάσα, καταφτάνουν τα γάλατα και μετά τα αλλαντικά.
Οι ευέλπιδες κινούνται να βοηθήσουν. Ο αξιωματικός μισθοτροφοδοσίας επεμβαίνει: «Αν ξανακουνήσετε, θα μείνετε μέσα το Σαββατοκύριακο. Εδώ δεν είστε για να κουβαλάτε, αλλά για να παίρνετε τιμολόγια και να δίνετε οδηγίες στους στρατιώτες».
Ο στρατός φαίνεται ότι δεν εξισώνει, αλλά φέρνει τα πάνω κάτω, καταστρέφοντας τις ευγενικότερες των ανθρωπίνων προθέσεων. Παιδιά που τώρα ξεκινούν την ζωή τους να μαθαίνουν να διατάζουν ανθρώπους με κοινωνική εμπειρία, μόρφωση και επαγγελματική τριβή, που ντύθηκαν υποχρεωτικά στο χακί για να μετατραπούν σε δούλους του στρατού.
Σκηνή Νο5: Ένα μήνα πριν. Γύρω στις 7 το βράδυ, υποστολή της σημαίας. Δύο στρατιώτες περνάνε και αργούν μα μείνουν προσοχή. Ένας εύελπις τους ζητεί το λόγο. Οι στρατιώτες ευγενικά, αλλά αποφασιστικά δικαιολογούνται. Ο εύελπις τους αναφέρει στον αξιωματικό υπηρεσίας περιγράφοντας ύβρεις, καβγά, επίθεση εκ μέρους των στρατιωτών.
Την άλλη μέρα ο διοικητής της ΣΣΕ τηλεφωνεί στο διοικητή του λόχου διοίκησης και απαιτεί, πριν καν ακούσει τι έχουν να πουν οι στρατιώτες, την «παραδειγματική τιμωρία τους για να μην αυθαδιάζουν στους ευέλπιδες».
Οι δύο στρατιώτες, κατά κοινή ομολογία από τους συνεπέστερους του λόχου, τιμωρούνται αυθωρεί και παραχρήμα με 10 μέρες φυλακή.
Ο σπιούνος και η ιεραρχία επιβραβεύονται!!!
Αντιφατικές εκ πρώτης όψεως οι παραπάνω εικόνες; Κι όμως στον ίδιο στόχο αποσκοπούν. Θα βρούμε την λύση αν θέσουμε ως κριτήριο την απέυθυνση της κάθε μιας συμπεριφοράς την οποία καλούνται να μάθουν οι Ευέλπιδες: Σε σχέση με τους ανώτερους ακόμα και ευέλπιδες μεγαλύτερων ετών, απόλυτη υπακοή, ασυνείδητη εκτέλεση, πειθάρχηση, σεβασμό στην ιεραρχία και στην ελληνική εθνική ταυτότητα («το Μακεδονία ξακουστή…» δίνει και παίρνει). Απέναντι στους απλούς στρατιώτες (αλλά και το πολιτικό προσωπικό) καλλιέργεια αισθήματος ανωτερότητας και συμπεριφοράς μελλοντικών ηγητόρων.
Αρκεί ένας εύελπις να πει ψέματα για να κρατήσει ένα στρατιώτη δέκα μέρες μέσα. Τόσο απλά…
Πολλά είναι τέλος και τα συμπεράσματα που βγαίνουν από αυτή την εικόνα.
- Είναι εύκολο να λέμε ότι αυτά τα παιδιά επέλεξαν να γίνουν αξιωματικοί. Ναι, ήταν επιλογή. Όμως μια επιλογή ετεροκαθορισμένη: αυτά τα απιδιά, με τους βαθμούς τους θα μπορούσαν να μπουν στις καλύτερες σχολές των ΑΕΙ. Όμως «επέλεξαν» την ΣΣΕ αποσκοπώντας -στην συντριπτική τους πλειοψηφία – στην οικονομική, επαγγελματική, κοινωνική κατ’ επέκταση εξασφάλιση και σταθερότητα. Η οικογένεια κι η συνολική κοινωνική κατάσταση βάρυναν αποφασιστικά στη ζυγαριά. Ποιος τους ενημέρωσε για το τίμημα; Δεν είναι σημαντική απώλεια για την κοινωνία ότι εκατοντάδες από τα «καλύτερα μυαλά» της αχρηστεύονται κάθε χρόνο στα στρατόπεδα αντί να προσφέρουν επιστημονικά-κοινωνικά; Ποιος μετρά το τεράστιο κόστος σε ανθρώπους-κοινωνικούς πόρους που ξοδεύονται καθημερινά για την συντήρηση του κοινωνικά άχρηστου στρατιωτικού μηχανισμού;
- Η εικόνα του Έλληνα αξιωματικού που αντικρίζουν οι φαντάροι έχει την πηγή της στη ΣΣΕ. Σε ηλικία 18 ετών, «εξ απαλών ονύχων», όταν πρώτη φορά φεύγουν από το σπίτι τους, όταν πρώτη φορά έρχονται αντιμέτωποι με ένα άλλο επίπεδο μάθησης, οι νεαροί Ευέλπιδες ενστερνίζονται «αξίες» όπως: ιεραρχία, πειθαρχία, ανισότητα, μη δημοκρατικές διαδικασίες, εθνικισμός, καριερισμός, ανταγωνισμός, στο τραυματικό περιβάλλον του στρατωνισμού.
Κι ένα ερώτημα σαν κατακλείδα: αλήθεια πόσο αναγκαία είναι όλα αυτά; Και για ποιο σκοπό; Και πώς θα μπορούσαν να αλλάξουν; Μπορούμε να έχουμε ένα σώμα αξιωματικών καλύτερο (πιο δημοκρατικούς, πατριωτικούς και εξευρωπαϊσμένους Ανθρωποφύλακες) ή η όποια βελτίωση -π.χ. μορφωτικά- θα έχει πάντα ως απώτατο όριο τον ίδιο το θεσμό του στρατού ως αυτός έχει υπό τις υπάρχουσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες; Και πόσο διαπερατά μπορούν να γίνουν τα «τείχη» της ΣΣΕ σε κοινωνικές διεργασίες, σε νεολαιίστικες αναζητήσεις, όταν ο σύγχρονος ελληνικός στρατός, με μπροστάρη του τους αξιωματικούς εκπαιδεύεται ως ΜΑΤατζής να καταστέλλει τους κοινωνικούς αγώνες εντός και εκτός συνόρων; Ποιο το προσωπικό μέλλον του ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΥ Αξιωματικού και Στρατιώτη που ξέρει ότι θα συμμετέχει σε αποστολές εκτός συνόρων υπηρετώντας το «άδικο», ένστολος μπράβος των εφοπλιστών-εργολάβων-τραπεζιτών-βιομηχάνων στη Σομαλία-Αφγανιστάν-Βαλκάνια-Καύκασο;
Αυτά τα ερωτήματα (ενδεικτικά τα παραθέτουμε) μπορούν να τεθούν και να απαντηθούν μόνο συλλογικά, μόνο κινηματικά και μόνο ιεραρχώντας αντίστροφα προτεραιότητες, αξίες και στόχους.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΩΝ
ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 69332 955437
