10/12/08

Διαχρονική πολιτική, αστυνομική και δικαστική ευθύνη για αστυνομική βία και ατιμωρησία

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΣΙΝΚΙ (ΕΠΣΕ)

Τ.Θ. 60820, 15304 Γλυκά Νερά, Tηλ. 2103472259 Fax: 2106018760

email: office@greekhelsinki.gr ιστοσελίδα: http://cm.greekhelsinki.gr/


ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

10 Δεκεμβρίου 2008

Διαχρονική πολιτική, αστυνομική και δικαστική ευθύνη για αστυνομική βία και ατιμωρησία

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ), με την ευκαιρία της σημερινής 60ής επετείου της Οικουμενικής Διακήρυξης Ανθρώπινων Δικαιωμάτων σε συνδυασμό με τα πρόσφατα γεγονότα τονίζει πως η αστυνομική βία στην Ελλάδα είναι τόσο εκτεταμένη αφού το χέρι της οπλίζεται από τη διαχρονική γενικευμένη ατιμωρησία. Δράστης του φόνου του 15χρονου Γρηγορόπουλου στις 6 Δεκεμβρίου 2008 είναι ασφαλώς ο συλληφθείς αστυνομικός. Ηθικοί αυτουργοί όμως είναι όλες οι κυβερνήσεις και όλες οι ηγεσίες της αστυνομίας και της δικαιοσύνης που επί δεκαετίες αφήνουν ατιμώρητους τους αστυνομικούς που βασανίζουν, τραυματίζουν και σκοτώνουν χιλιάδες πολίτες και μετά, μαζί με τους συνδικαλιστές και τους δικηγόρους τους που πληρώνει το κράτος, κατασκευάσουν ψευδορκώντας εκδοχές «ζαρντινιέρας» και «εξοστρακισμών».

Πριν μερικούς μήνες η Ελλάδα καμάρωνε σε έκθεσή της στον ΟΗΕ πως, κατά την περίοδο 2003-2007, αποτάχθηκε μόνο 1 από τους 238 αστυνομικούς που καταγγέλθηκαν για κακομεταχείριση και δεν καταδικάστηκε αμετάκλητα κανένας, ενώ από τους 99 αστυνομικούς που χρησιμοποίησαν όπλο και σκότωσαν 12 άτομα ενώ τραυμάτισαν άλλα 27 μόνο 1 αποτάχθηκε και καταδικάστηκε από Εφετείο. Κατά την Ελλάδα αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει πρόβλημα αστυνομικής βίας και όχι ότι υπάρχει πρόβλημα ατιμωρησίας.

Και όμως! Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και η Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καταδίκασαν την Ελλάδα κατά την τελευταίο τετραετία εννέα φορές για κακομεταχείριση και παράνομη χρήση όπλων. Στις περισσότερες περιπτώσεις η καταδίκη περιλάμβανε και τους αστυνομικούς που έκαναν τις απαλλακτικές ΕΔΕ ή τους δικαστικούς που αθώωναν τους δράστες. Κανένας από αυτούς όμως δεν τιμωρήθηκε ποτέ.

Αντίθετα, ο αξιωματικός που κατά το ΕΔΔΑ οργάνωσε την επιχείρηση κατά των Ρομά στον Ασπρόπυργο το 2002 με αποτέλεσμα να χτυπηθεί και να αποβάλει η Γιαννούλα Τσακίρη και μετά έβγαλε ένα ρατσιστικό απαλλακτικό πόρισμα προήχθη και οργάνωσε με την ίδια «επιτυχία» πριν ένα χρόνο την επιχείρηση στα Ζωνιανά. Στη συνέχεια αποστρατεύθηκε και ανέλαβε διδασκαλία στην πανεπιστημιακή σχολή της ΕΛ.ΑΣ., για να εκπαιδεύσει με την «εμπειρία» του τους νέους αξιωματικούς!

Ενώ ο αστυνομικός που ξυλοκόπησε το Δημήτρη Ζελίδη πριν επτά χρόνια στην Τούμπα και οδήγησε σε άλλη μια καταδίκη από το ΕΔΔΑ (ενώ αναμένεται και δεύτερη για το ίδιο επεισόδιο καθώς είχε ξυλοκοπήσει και τον Παναγιώτη Γκαλότσκιν), παρέμεινε στην «ενεργό δράση» για να ξυλοκοπήσει πριν δύο χρόνια τον Αυγουστίνο Δημητρίου. Αν δεν υπήρχαν οι κάμερες ίσως η υπόθεση να είχε την ίδια κατάληξη με εκείνες των Ζελίδη-Γκαλότσκιν. Παρά τις κάμερες και τις τότε δηλώσεις αρμοδίων για παραδειγματικές τιμωρίες και πράσινα άλογα, η ΕΛ.ΑΣ. ούτε καν τον απέταξε. Όμως, στη δίκη που συνεχίζεται αυτές τις ημέρες, κανένας από τους αστυνομικούς που ψευδορκώντας τις πρώτες ημέρες μετά το συμβάν κατέθεταν ένορκα για «αυτοτραυματισμό» και «ζαρντινιέρα» δεν δικάζεται για ψευδορκία, όπως και δεν δικάστηκαν για ανάλογη ψευδορκία στις υποθέσεις Ζελίδη-Γκαλότσκιν (τουλάχιστο 4-5 εμπλέκονται και στις δύο υποθέσεις του 2001 και του 2006), και ας το ζητούσε στις ένορκες καταθέσεις του στις δίκες ο Εκπρόσωπος του ΕΠΣΕ.

Με βάση τα επίσημα στοιχεία της πολιτείας, που έχουν δημοσιοποιηθεί μόνο σε πρόσφατη έκθεση στον ΟΗΕ, μετά από αίτημα οργάνων του ΟΗΕ στη συνέχεια καταγγελιών του ΕΠΣΕ, κατά την περίοδο 2003-2007, ερευνήθηκαν πειθαρχικά 238 καταγγελίες κατά αστυνομικών για κακομεταχείριση και αποτάχθηκε μόνο 1 ενώ για μόνο 127 από αυτές σχηματίσθηκαν ποινικές δικογραφίες και μέχρι σήμερα υπήρχαν μόνο 2 πρωτόδικες καταδίκες που εκκρεμούν ενώπιον εφετείων. Οι υποθέσεις αυτές αφορούσαν 180 καταγγέλλοντα άτομα, από τα οποία 11 είναι Ρομά, 122 αλλοδαποί και 47 λοιποί Έλληνες πολίτες. Παράλληλα, κατά την ίδια περίοδο, υπήρξαν 99 υποθέσεις χρήσης όπλων από αστυνομικούς κατά 20 Ρομά, 37 αλλοδαπών και 75 λοιπών Ελλήνων πολιτών. Ένας αστυνομικός αποτάχθηκε, ένας καταδικάστηκε από Εφετείο ενώ 4 καταδικάστηκαν πρωτόδικα και εκκρεμεί η εκδίκαση των εφέσεων. Από τη χρήση όπλων 12 άτομα σκοτώθηκαν (2 Ρομά, 4 αλλοδαποί και 6 λοιποί Έλληνες) και άλλα 27 τραυματίστηκαν (11 αλλοδαποί και 16 λοιποί Έλληνες).

Την ίδια χρονικό περίοδο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) καταδίκασε την Ελλάδα τέσσερις φορές για κακοποίηση πολιτών από αστυνομικούς (τρεις σε υποθέσεις του ΕΠΣΕ).

Η πρώτη στις 13 Δεκεμβρίου 2005 για κακοποίηση στις 8 Μαΐου 1998 από αστυνομικούς των Ρομά Λάζαρου Μπέκου και Λευτέρη Κουτρόπουλου.

Η δεύτερη στις 18 Ιανουαρίου 2007 για κακοποίηση του Σύριου μετανάστη Mhn Ghassan Alsayed Allaham στις 8 Σεπτεμβρίου 1998.

Η τρίτη στις 24 Μαΐου 2007 για κακοποίηση του Δημήτρη Ζελίδη στις 23 Δεκεμβρίου 2001.

Η τέταρτη στις 6 Δεκεμβρίου 2007 για κακοποίηση της Ρομνί Γιανούλας Πετροπούλου-Τσακίρη στις 28 Ιανουαρίου 2002.

Υπάρχουν και τρεις καταδίκες της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ για παραβίαση του Άρθρου 2 σε υπόθεση πυροβολισμού από αστυνομικό με όπλο (δύο σε υποθέσεις του ΕΠΣΕ).

Η πρώτη καταδίκη, στις 20 Δεκεμβρίου 2004, αφορούσε τραυματισμό του Χρήστου Μακαρατζή στις 13 Σεπτεμβρίου 1995.

Η δεύτερη καταδίκη, στις 21 Ιουνίου 2007, αφορούσε τραυματισμό που άφησε παράλυτο στις 26 Ιανουαρίου 1998 το Ρομ Γιάννη Καραγιαννόπουλο.

Η τρίτη καταδίκη, στις 5 Ιουλίου 2007, αφορούσε το θανάσιμο τραυματισμό, στις 21 Νοεμβρίου 2001, του Αλβανού ΣGentjan Celniku.

Υπάρχουν παράλληλα και δύο ανάλογες καταδίκες της Ελλάδας από το αντίστοιχο όργανο του ΟΗΕ, την Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.

Η πρώτη, στις 28 Μαρτίου 2006, όταν αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα, και μάλιστα σε επίπεδο Αρείου Πάγου, δεν έλαβε υπόψη της τις καταγγελίες του Αλέξανδρου Κουΐδη πως η ομολογία του ήταν αποτέλεσμα κακομεταχείρισης από την αστυνομία, μεταξύ 17 Μαΐου και 27 Ιουνίου 1991.

Η δεύτερη, στις 24 Ιουλίου 2008, όταν αποφάνθηκε πως η Ελλάδα δεν έκανε αποτελεσματική διερεύνηση των καταγγελιών για χρήση αστυνομικής βίας σε βάρος του Ρομ Ανδρέα Καλαμιώτη στις 14 Ιουνίου 2001 στην Αγία Παρασκευή Αττικής.

Στη συνέχεια το ΕΠΣΕ αναδημοσιεύει δύο κείμενα της Διεθνούς Αμνηστίας που συμπληρώνουν τις θέσεις του ΕΠΣΕ και αναφέρονται και στην θλιβερά επίκαιρη κοινή έκθεση του 2002 για την ατιμωρησία στις περιπτώσεις αστυνομικής βίας (βλπ. στο τέλος).


Λονδίνο, 9 Δεκεμβρίου 2008


ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ


Ελλάδα: Χρεοκοπία του συστήματος λογοδοσίας της αστυνομίας

Καθώς συνεχίζονται για τέταρτη συνεχή ημέρα οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην Ελλάδα, η Διεθνής Αμνηστία ζητά τη σαφή δέσμευση των αρχών στον τερματισμό της έκνομης και δυσανάλογης χρήσης βίας από αστυνομικούς.

«Με τις εικόνες στα διεθνή μέσα ενημέρωσης και τις δηλώσεις αυτόπτων μαρτύρων προς τη Διεθνή Αμνηστία συσσωρεύονται τα στοιχεία για ξυλοδαρμούς και κακοποιήσεις ειρηνικών διαδηλωτών από αστυνομικούς», δήλωσε η Νίκολα Ντάκγουερθ, Διευθύντρια του Προγράμματος της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.

Μέλη της Διεθνούς Αμνηστίας στην Ελλάδα ανέφεραν ότι αστυνομικοί που συμμετείχαν στην αστυνόμευση των ταραχών επιδόθηκαν σε τιμωρητική βία εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών, αντί να στραφούν σε όσους υποδαύλιζαν τη βία και κατέστρεφαν περιουσίες. Σε αυτό το πλαίσιο, η διεθνής οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκφράζει ανησυχία για την κακομεταχείριση δύο μελών της, που ξυλοκοπήθηκαν με κλομπ από αστυνομικούς.

Είναι καθήκον της αστυνομίας κατά το διεθνές δίκαιο να διασφαλίζει ότι η αστυνόμευση διαδηλώσεων διεξάγεται με τρόπο σύμφωνο με τα διεθνή θεσμικά κείμενα, περιλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τη χρήση βίας. Η Διεθνής Αμνηστία αναγνωρίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, στις οποίες πυρπολήθηκαν εκατοντάδες κτίρια και τραυματίστηκαν δεκάδες άνθρωποι, και σημειώνει ότι οι ελληνικές αρχές έχουν ευθύνη και συγχρόνως υποχρέωση με βάση το διεθνές δίκαιο να διασφαλίζουν την ακεραιότητα και την ασφάλεια ανθρώπων και περιουσιών.

Οι ταραχές άρχισαν το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου αφού ο 15χρονος Αλέξανδρος-Ανδρέας (Αλέξης) Γρηγορόπουλος φονεύθηκε από ειδικό φρουρό. Οι περιγραφές των γεγονότων που οδήγησαν στον θάνατό του ποικίλλουν.

Σύμφωνα με την αστυνομία, δύο αστυνομικοί σε περιπολικό δέχθηκαν αρχικά επίθεση ομάδας 20-30 νεαρών. Σε δεύτερη αντιπαράθεση που είχαν, ο ένας αστυνομικός πέταξε χειροβομβίδα κρότου-λάμψης ενώ ο άλλος πυροβόλησε δύο φορές στον αέρα και μία στο έδαφος. Μία από τις σφαίρες εξοστρακίστηκε και τραυμάτισε θανάσιμα τον 15χρονο.

Σύμφωνα με πληροφορίες που έχει λάβει η Διεθνής Αμνηστία, ο έφηβος είχε βγει με τους φίλους του το βράδυ του Σαββάτου. Την ομάδα πλησίασαν γύρω στις 9 μ.μ. δύο αστυνομικοί με περιπολικό, οι οποίοι επιδόθηκαν σε ανταλλαγή διαπληκτισμών με τους νεαρούς. Καθώς οι αστυνομικοί έφευγαν από τη σκηνή του επεισοδίου, ένας από τους νεαρούς πέταξε ένα μπουκάλι μπύρας προς την κατεύθυνση του περιπολικού. Οι αστυνομικοί στάθμευσαν το περιπολικό, επέστρεψαν πεζοί και ενεπλάκησαν σε νέους διαπληκτισμούς με τους νεαρούς. Κατά τη διάρκεια αυτής της ανταλλαγής, ο ένας αστυνομικός έριξε τρεις πυροβολισμούς, ένας από τους οποίους τραυμάτισε θανάσιμα τον Αλέξη Γρηγορόπουλο.

«Οι δηλώσεις των αστυνομικών και των αυτόπτων μαρτύρων είναι αλληλοσυγκρουόμενες. Μόνο μια γρήγορη, διεξοδική, ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα των πλήρων περιστατικών γύρω από τους πυροβολισμούς μπορεί να διαπιστώσει την αλληλουχία των γεγονότων και την ευθύνη για τον θάνατο του νεαρού», δήλωσε η Νίκολα Ντάκγουερθ.

Οι αστυνομικοί έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα και ο αστυνομικός που πυροβόλησε αντιμετωπίζει κατηγορίες για παράνομη οπλοχρησία και ανθρωποκτονία από πρόθεση, ενώ ο δεύτερος αστυνομικός αντιμετωπίζει κατηγορίες για απλή συνέργεια.

«Ο φόνος του Αλέξη Γρηγορόπουλου και η κατά τα φαινόμενα δυσανάλογη χρήση βίας στην αστυνόμευση των διαδηλώσεων ακολουθούν ένα ευδιάκριτο μοτίβο σοβαρών παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την αστυνομία, που περιλαμβάνουν υπερβολική χρήση βίας, βασανισμούς και άλλες μορφές κακομεταχείρισης, κακή χρήση πυροβόλων όπλων και ατιμωρησία σε όλη την έκταση των σωμάτων επιβολής του νόμου», επισήμανε η Νίκολα Ντάκγουερθ.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει ερευνήσει εκτενώς τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από τα σώματα ασφαλείας στην Ελλάδα και έχει καλέσει επανειλημμένα τις ελληνικές αρχές να προχωρήσουν σε διεξοδική διερεύνηση του συστήματος που επιτρέπει να συμβαίνουν αυτές οι παραβιάσεις. Η οργάνωση παροτρύνει τις αρχές να λάβουν άμεσα μέτρα για να σπάσουν την αλυσίδα της ατιμωρησίας θεσμοθετώντας ανεξάρτητους μηχανισμούς για τη διερεύνηση των ισχυρισμών για έκνομη συμπεριφορά αστυνομικών, επανεξετάζοντας την αστυνόμευση των διαδηλώσεων, και επικυρώνοντας το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης Κατά των Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών Σκληρής, Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης.

Βλ. επίσης:

Greece: Impunity for ill-treatment by police must stop now!

και στα ελληνικά: Ελλάδα: Να σταματήσει αμέσως η ατιμωρησία για κακομεταχείριση από αστυνομικού http://www.amnesty.org/en/library/info/EUR25/007/2007/en

Ελλάδα: «Όταν η “ευαισθησία” μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μόνο στο χαρτιά – Παρατηρήσεις της Διεθνούς Αμνηστίας με αφορμή τον ξυλοδαρμό πολίτη από αστυνομικούς στη Θεσσαλονίκη http://www.amnesty.org.gr/news/2006-11-22-1.htm

Greece: Call for independent investigation into ill-treatment of demonstrators http://www.amnesty.org/en/library/info/EUR25/009/2003/en

και στα ελληνικά: Ελλάδα: Η Διεθνής Αμνηστία ζητά ανεξάρτητη έρευνα των καταγγελιών για κακομεταχείριση διαδηλωτών

Greece: Amnesty International calls for re-trial of police officer acquitted of alleged rape of a Ukrainian woman http://www.amnesty.org/en/library/info/EUR25/006/2003/en

και στα ελληνικά: Ελλάδα: Η Διεθνής Αμνηστία ζητά επανεκδίκαση της υπόθεσης αστυνομικού που αθωώθηκε για τον φερόμενο βιασμό Ουκρανής http://www.amnesty.org.gr/news/2003-08-28-2.htm

Greece: In the shadow of impunity. Ill-treatment and the misuse of firearms http://www.amnesty.org/en/library/info/EUR25/022/2002/en

και στα ελληνικά: Ελλάδα: Στη σκιά της ατιμωρησίας. Κακομεταχείριση και κακή χρήση πυροβόλων όπλων http://www.amnesty.org.gr/news/greece2002/index.htm

Out of the spotlight: The rights of foreigners and minorities are still a grey area (AI Index: EUR 25/016/2005) http://web.amnesty.org/library/index/engeur250162005

και στα ελληνικά: Ελλάδα: Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας: Τα δικαιώματα των αλλοδαπών και των μειονοτήτων παραμένουν στο ημίφως http://www.amnesty.org.gr/library/2005/eur250162005/index.htm

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την Διευθύντρια του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Γεωργία Τρισμπιώτη, τηλ. 210 3600628 (εσωτ. 51).

Αθήνα, 10 Δεκεμβρίου 2008


ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΗΛΩΣΗ


Έντονη ανησυχία για την προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Κατά την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Σήμερα, 10 Δεκεμβρίου, συμπληρώνονται 60 χρόνια από την υιοθέτηση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, μιας διακήρυξης που έθεσε τα θεμέλια του σύγχρονου νομικού και πολιτικού πολιτισμού σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι επομένως τραγική ειρωνεία ότι το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας αναγκάζεται αυτές ακριβώς τις ημέρες, μέσα σε ένα κλίμα γενικής αγανάκτησης για την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας με θρυαλλίδα τον φόνο ενός εφήβου από κρατικό όργανο, να εκφράσει την έντονη ανησυχία του για την απουσία συγκεκριμένων μέτρων από το ελληνικό κράτος που να εγγυώνται τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη γενικότερη διασφάλιση της απονομής δικαιοσύνης.

Το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας εκφράζει επίσης την ανησυχία του για τη διαφαινόμενη πρόθεση για σκλήρυνση της καταστολής, που μάλιστα δεν συνοδεύεται από ουσιαστικά μέτρα για να προστατευθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και να εξασφαλιστεί ο σεβασμός του κράτους δικαίου και της έννομης τάξης, και προοιωνίζεται αύξηση και όχι μείωση των καταπατήσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Σίμος Μπούρας, «Η εξασφάλιση του κράτους δικαίου και η περιφρούρηση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι μόνο καθήκον της πολιτείας και των οργάνων της, που μέχρι στιγμής δεν έχουν καταφέρει ή δεν έχουν θελήσει να αποκαταστήσουν την έννομη τάξη και να προχωρήσουν στην άρση των αδικιών που συσσωρεύονται και οξύνονται επί χρόνια. Είναι και καθήκον των ενεργών πολιτών με γνώμονα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη δικαιοσύνη να στηρίξουν τα θεμέλια της αληθινής δημοκρατίας, να προασπίσουν από κάθε επιβουλή τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και το γνήσιο περιεχόμενο των συνταγματικών θεσμών».

Ο φόνος ενός εφήβου, του Αλέξη Γρηγορόπουλου, από κρατικό όργανο έφερε και πάλι στο προσκήνιο το μείζον θέμα της βίας και της κακομεταχείρισης πολιτών από κρατικούς αξιωματούχους, η οποία αποτελεί πάγιο φαινόμενο και ασκείται σε καθεστώς ανοχής, ουσιαστικής ατιμωρησίας και απαξίωσης της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας.

Η Διεθνής Αμνηστία επί σειρά ετών έχει τεκμηριώσει αυτό το φαινόμενο, καθώς και το πλαίσιο κανόνων και πρακτικής που το συντηρεί και το διαιωνίζει, και έχει προχωρήσει σε σειρά συστάσεων προς τις κρατικές αρχές, χωρίς όμως να σημειωθούν ουσιαστικές αλλαγές. Ήδη από το 2002 έχει επισημάνει, από κοινού με τη Διεθνή Ομοσπονδία Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, «την ύπαρξη ‘αντικουλτούρας’, που παραμένει ακμαία, μεταξύ των αστυνομικών σε επίπεδο αστυνομικού τμήματος και περιπολικού, η οποία ελάχιστη σημασία δίνει στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν έχει απαραιτήτως πάντοτε σε μεγάλη υπόληψη ακόμα και τις διαταγές του ίδιου τους του υπουργείου».

Όμως, πέρα από τις ρητορείες, ότι δήθεν η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί «γνώμονα» των χειρισμών της κυβέρνησης, απουσιάζουν συγκεκριμένα μέτρα για τη διερεύνηση και την άρση των μηχανισμών και των συνθηκών, που υποθάλπουν και διαιωνίζουν αυτήν την ‘αντικουλτούρα’.

Αντίστοιχα, πέρα από τις διαβεβαιώσεις ότι οι συγκεκριμένοι δράστες του φόνου του Αλέξη Γρηγορόπουλου θα τιμωρηθούν όπως αρμόζει, απουσιάζει οποιοδήποτε μέτρο για την ουσιαστική άρση του πάγιου μοτίβου ατιμωρησίας κρατικών οργάνων που ευθύνονται για σοβαρές καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πέραν τούτων, όμως, ο φόνος αποτέλεσε την αφορμή να εκτεθεί σε κοινή θέα διεθνώς το σοβαρό έλλειμμα δικαιωμάτων που συσσωρεύεται στη χώρα. Σίγουρα, ο αποτροπιασμός, η οδύνη, η οργή και η καθολική καταδίκη του φόνου δεν αρκούν για να αιτιολογήσουν και πολύ περισσότερο για να δικαιολογήσουν την εκτεταμένη έκρηξη βίας, η οποία εκδηλώνεται με πράξεις καταστροφής σε πολλά σημεία της χώρας και με διαδοχικές καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων πολιτών εν γένει και ευάλωτων ομάδων ειδικότερα. Είναι χρέος της πολιτείας να προστατεύει τη δημόσια και ιδιωτική περιουσία και δεν πρέπει να αφήνει περιθώρια υποκατάστασής της στην επιτέλεση αυτού του καθήκοντος από οποιεσδήποτε ομάδες επιδιώκουν να πάρουν τον νόμο στα χέρια τους.

Αυτό το σύνθετο φαινόμενο της μητροπολιτικής βίας εν μέρει οφείλεται στις συσσωρευμένες επί πολλά χρόνια πράξεις καταπάτησης ατομικών δικαιωμάτων και απαξίωσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, οι οποίες, μάλιστα, κατά κανόνα δεν καταλήγουν σε δικαίωση των θυμάτων και τιμωρία των ενόχων.

Επίσης εν μέρει, οφείλεται στην ελλιπή προαγωγή και εφαρμογή αρκετών κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων από διαδοχικές κυβερνήσεις, όπως των δικαιωμάτων στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην εργασία και, γενικά, σ’ ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίζει στους κατοίκους της χώρας ευημερία και πρόσβαση στις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες. Η κυβέρνηση είναι ηθικά και νομικά υποχρεωμένη, από διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει και επικυρώσει η Ελλάδα, να επιδιώκει αποτελεσματικά την υλοποίηση αυτών των δικαιωμάτων, αλλά και να προβλέπει την εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων κρατικών λειτουργών καθώς και των πολιτών στις αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εφόσον αυτό δεν επιτυγχάνεται, η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μία κρίση ηθικής νομιμότητας.

Τέλος, μοιάζει να ενθαρρύνεται από την απροθυμία του κράτους να αντιμετωπίσει άμεσα τα αίτια, που οδήγησαν στο ξέσπασμα της βίας, και από την επιλογή να στρέφεται η αστυνομική καταστολή κατά προτίμηση εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών και όχι να εστιάζεται στην αποτροπή των καταστροφών. Ενδεχομένως, όμως, σύμφωνα με ορισμένες καταγγελίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, να υποδαυλίζεται συμπληρωματικά και από τη δράση προβοκατόρων.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι πολύ ανησυχητικό ότι αυτά τα φαινόμενα μητροπολιτικής βίας χρησιμοποιούνται για να τεθεί εν αμφιβόλω η ικανότητα της δημοκρατικής πολιτείας και των θεσμών του κράτους δικαίου να προστατεύσουν τους πολίτες, τις περιουσίες τους και την ακεραιότητά τους και να προαναγγελθεί ένταση της καταστολής χωρίς τις απαιτούμενες εγγυήσεις για την προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Περιθώρια για αισιοδοξία θα υπάρξουν, μόνο αν η κυβέρνηση επιδείξει με χειροπιαστό τρόπο την πολιτική βούληση να σπάσει τον φαύλο κύκλο των πάγιων καταπατήσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων με ενοχή ή ανοχή του κράτους και των βίαιων αντιδράσεων, που προκαλούν αυτές οι καταπατήσεις.

«Πριν 60 χρόνια σαν σήμερα, οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου υποσχέθηκαν να προάγουν και να προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ζητάμε από την κυβέρνηση, ακριβώς τώρα, να προχωρήσει σε χειροπιαστές ενέργειες ώστε να εξαρθρώσει τον μηχανισμό που μεταβάλλει μέλη των σωμάτων ασφαλείας σε καταπατητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να άρει τις συσσωρευμένες αδικίες και τον ουσιαστικό αποκλεισμό κοινωνικών ομάδων και να δείξει έτσι ότι εννοεί να τιμήσει αυτήν την υπόσχεση», τόνισε ο κ. Μπούρας.

Σημείωση: Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, με τίτλο «Ελλάδα: Στη σκιά της ατιμωρησίας - κακομεταχείριση και κακή χρήση πυροβόλων όπλων», που εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2002 και παραμένει θλιβερά επίκαιρη αυτές τις ημέρες, είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση http://www.amnesty.org.gr/news/greece2002/index.htm.

ΑΝΤΙΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

Στους μεταγενέστερους - Μπ. ΜΠΡΕΧΤ