Η Διεθνής Αμνηστία επαναλαμβάνει τις σοβαρές της ανησυχίες σχετικά με τις συνθήκες κράτησης των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα και τις αδυναμίες των διαδικασιών χορήγησης ασύλου, μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την υπόθεση του S.D. εναντίον της Ελλάδας (αίτηση Αριθ. 53541/07) της 11ης Ιουνίου 2009.
Ο αιτών, ένας Τούρκος πολίτης που ήταν δημοσιογράφος, έκανε αίτηση για χορήγηση ασύλου στην Ελλάδα στις 12 Ιουλίου 2007. Συνελήφθη, κρατήθηκε για δύο μήνες στα κέντρα κράτησης στο Σουφλί και στην Πέτρου Ράλλη, ενώ οι αρχές είχαν ήδη κινήσει τις διαδικασίες απέλασης εναντίον του. Ισχυρίστηκε ότι η αντιμετώπισή του από τις αρχές παραβίασε το δικαίωμα του να μην υποστεί βασανιστήρια, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, καθώς και το δικαίωμα του στην ελευθερία και στην προσφυγή ενώπιον δικαστηρίου κατά της νομιμότητας της κράτησής του που κατοχυρώνονται από τα Άρθρα 3 και 5 Παράγραφοι 1 και 4 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ)
Στην απόφασή του που εκδόθηκε στις 11 Ιουνίου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατέληξε ότι οι συνθήκες κράτησης του αιτούντος, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης ιατρικής βοήθειας, της έλλειψης δυνατότητας σωματικής άσκησης και της αδυναμίας να έρθει σε επαφή με τον έξω κόσμο σε συνδυασμό με την υπερβολική διάρκεια της κράτησης του ως αιτούντος ασύλου υπό τέτοιες συνθήκες ισοδυναμούν με εξευτελιστική μεταχείριση. Το Δικαστήριο επισήμανε ότι οι ισχυρισμοί του αιτούντος για τις συνθήκες κράτησης στο κέντρο κράτησης του Σουφλίου επιβεβαιώθηκαν από τα ευρήματα αρκετών διεθνών οργανισμών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Αυτοί οι ισχυρισμοί δεν διαψεύστηκαν ρητά από την κυβέρνηση. Το Δικαστήριο αποφάσισε επίσης ότι οι συνθήκες στο κέντρο κράτησης της Πέτρου Ράλλη, όπως αυτές περιγράφονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων, ήταν κατά την άποψή του απαράδεκτες.
Σχετικά με τον ισχυρισμό του αιτούντος ότι η κράτησή του ήταν παράνομη, το Δικαστήριο επισήμανε ότι η αίτηση του για άσυλο δεν καταχωρήθηκε παρά μόνο με την τρίτη του απόπειρα στις 17 Μαϊου 2007 και ότι κατά τη σύλληψη και την κράτησή του οι αρχές δεν έλαβαν υπόψη τους την ιδιότητά του ως αιτούντος ασύλου.
Το δικαστήριο έκρινε ότι όσο εκκρεμεί η αίτηση του για διεθνή προστασία ο αιτών δε θα μπορούσε να απελαθεί και ότι η κράτησή του με σκοπό την απέλασή του δεν έχει νομική βάση στην ελληνική νομοθεσία, τουλάχιστον μετά την ημερομηνία κατά την οποία η αίτησή του για τη χορήγηση ασύλου καταχωρήθηκε επίσημα. Συνεπώς, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η κράτηση του αιτούντος ήταν παράνομη, κατά παράβαση του Άρθρου 5 Παρ. 4 της ΕΣΔΑ, που εγγυάται το δικαίωμα στην ελευθερία.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι άτομα όπως ο αιτών, τα οποία δεν μπορούν να απελαθούν ενώ εκκρεμεί η αίτησή τους για χορήγηση ασύλου και δεν μπορούν να προσφύγουν ενώπιον δικαστηρίου κατά της νομιμότητας της κράτησής τους, βρίσκονται σε νομικό κενό. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η έλλειψη δυνατότητας του αιτούντος να επιτύχει μία δικαστική απόφαση σχετικά με την κράτησή του συνιστούσε παραβίαση του Άρθρου 5 Παρ. 4 της ΕΣΔΑ, το οποίο εγγυάται το δικαίωμα όλων των ατόμων που βρίσκονται υπό κράτηση να προσφύγουν ενώπιον δικαστηρίου προκειμένου να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα της κράτησής τους.
Η απόφαση του δικαστηρίου είναι σύμφωνη με τις πάγιες ανησυχίες της Διεθνούς Αμνηστίας σχετικά με τη μεταχείριση των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών στην Ελλάδα. Η Διεθνής Αμνηστία έχει τεκμηριώσει ότι κάποιοι μετανάστες και αιτούντες άσυλο συνεχίζουν να κρατούνται στην Ελλάδα κάτω από φρικτές συνθήκες συνωστισμού και έλλειψης υγιεινής. Η Οργάνωση έχει εκφράσει την ανησυχία της ότι τέτοιες συνθήκες συνιστούν σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, κατά παράβαση της διεθνούς νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Διεθνής Αμνηστία έχει εκφράσει επίσης την ανησυχία της για τις αδυναμίες του συστήματος χορήγησης ασύλου στην Ελλάδα, τη μαζική απόρριψη αιτήσεων χορήγησης ασύλου πρωτόδικα και την αυθαιρεσία της κράτησης μεταναστών και αιτούντων άσυλο.
Η Οργάνωση ανησυχεί επίσης διότι με το ισχύον νομικό καθεστώς οι αιτήσεις χορήγησης ασύλου πρέπει να συμπληρώνονται αμέσως με την είσοδο στη χώρα, χωρίς συγκεκριμένη μέριμνα που να εξασφαλίζει την πρόσβαση των ατόμων που τίθενται υπό κράτηση αμέσως με την άφιξή τους στη διαδικασία χορήγησης ασύλου.
Η Διεθνής Αμνηστία αντιτίθεται στην κράτηση αιτούντων άσυλο, με εξαίρεση πολύ ιδιαίτερες περιπτώσεις, όπως ορίζεται από το διεθνές δίκαιο. Η κράτηση δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται παρά μόνο ως ύστατη λύση και αφού πρώτα εξεταστούν εναλλακτικά μέτρα χωρίς κράτηση και πρέπει να είναι αναγκαία και ανάλογη προς τον επιδιωκόμενο σκοπό. Κάθε αιτών άσυλο που βρίσκεται υπό κράτηση θα πρέπει να οδηγείται άμεσα ενώπιον δικαστικής αρχής και να του παρέχεται η έμπρακτη δυνατότητα να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της απόφασης για την κράτησή του.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την Ελλάδα να τηρήσει της υποχρεώσεις της απέναντι στο διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βελτιώνοντας τις συνθήκες στα κέντρα κράτησης αιτούντων άσυλο και μεταναστών, ώστε να φτάσουν σε αποδεκτό επίπεδο και να εφαρμόσει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση του S.D. εναντίον της Ελλάδας η οποία τελεσιδικεί σε τρεις μήνες, εκτός αν παραπεμφθεί για επανεξέταση ενώπιον της ευρείας σύνθεσης του Δικαστηρίου.
.png)
