Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την ελληνική κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι οι περίπου 100 άνθρωποι πού έμειναν άστεγοι μετά την αναγκαστική έξωση από τα αυτοσχέδια καταλύματά τους στον καταυλισμό της Πάτρας στις 12 Ιουλίου 2009, θα λάβουν άμεση έκτακτη βοήθεια, η οποία θα περιλαμβάνει στέγη, νερό και πρόσβαση σε ιατρική βοήθεια. Η κυβέρνηση πρέπει επίσης να διασφαλίσει σε όλα τα θύματα της αναγκαστικής έξωσης το δικαίωμα αποτελεσματικής αποκατάστασής τους και την παροχή κατάλληλης εναλλακτικής στέγασης και αποζημίωσης.
Στο πλαίσιο της μακράς ανησυχίας της οργάνωσης ότι η μεταχείριση των παράτυπων μεταναστών, των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων στην Ελλάδα παραβιάζει τα διεθνή θεσμικά κείμενα, η Διεθνής Αμνηστία καλεί επίσης τις αρχές να παρέχουν πρόσβαση σε δίκαιες και ικανοποιητικές διαδικασίες ασύλου, συμπεριλαμβανομένων πλήρων δικονομικών εγγυήσεων, στα άτομα εκείνα που αποβλήθηκαν από τον καταυλισμό και σε όσους συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης κατεδάφισης και μετά από αυτή, τα οποία επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση ασύλου.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί επίσης τις αρχές να διασφαλίσουν ότι οι διαδικασίες απέλασης που κινήθηκαν κατά των παράτυπων μεταναστών, οι οποίοι συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια της έξωσης και μετά το τέλος αυτής, είναι σύμφωνες με τη δέουσα νομική διαδικασία και περιλαμβάνουν δικονομικές εγγυήσεις, όπως τη δυνατότητα ατομικής προσφυγής κατά της απόφασης απέλασης, πρόσβαση σε σωστή διερμηνεία και νομική βοήθεια και δυνατότητα προσφυγής, ει δυνατόν δικαστικής, κατά απορριπτικής απόφασης.
Ο καταυλισμός της Πάτρας ήταν κατοικημένος επί περίπου 13 χρόνια και τον τελευταίο μήνα κατοικούσαν σε αυτόν περί τους 300 ανθρώπους από το Αφγανιστάν, οι οποίοι ήταν αιτούντες άσυλο ή παράτυποι μετανάστες. Σε αυτούς συμπεριλαμβανόταν σημαντικός αριθμός ανηλίκων παιδιών, εκ των οποίων πολλά ήταν ασυνόδευτα.
Κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, οι αρχές προέβησαν σε αναγκαστική έξωση των ανθρώπων από τις κατοικίες τους στον καταυλισμό χωρίς επαρκή προειδοποίηση, χωρίς καμία προηγούμενη διαβούλευση με την κοινότητα των Αφγανών, χωρίς τη δέουσα νόμιμη διαδικασία, όπως τη δυνατότητα άσκησης ενδίκων μέσων κατά της απόφασης κατεδάφισης και χωρίς παροχή εναλλακτικού χώρου στέγασης σε πολλούς από αυτούς που εκδιώχθηκαν.
Οι αναγκαστικές εξώσεις παραβιάζουν σειρά διεθνών και περιφερειακών θεσμικών κειμένων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην επαρκή στέγαση, τα οποία έχουν κυρωθεί από την Ελλάδα. Οι αναγκαστικές εξώσεις μπορεί να πραγματοποιηθούν μόνο ως τελευταία λύση, όταν έχουν διερευνηθεί όλες οι άλλες εφικτές εναλλακτικές λύσεις, και μόνο όταν υπάρχουν όλες οι κατάλληλες διαδικαστικές προστατευτικές διατάξεις. Προστασία κατά των αναγκαστικών εξώσεων πρέπει να διασφαλίζεται σε όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το απόγευμα πριν την επιχείρηση κατεδάφισης του καταυλισμού, αστυνομικοί ενημέρωσαν προφορικά κάποιους από τους κατοίκους του καταυλισμού ότι οι κατοικίες τους θα κατεδαφίζονταν την επόμενη ημέρα, χωρίς όμως να δοθεί επίσημη ανακοίνωση της διαταγής κατεδάφισης. Η επιχείρηση κατεδάφισης των αυτοσχέδιων κατοικιών του καταυλισμού άρχισε την 12η Ιουλίου, στις 5.30 το πρωί και διεξήχθη από τη Νομαρχία, την Πολεδομία και τις αστυνομικές αρχές.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, πολλοί άνθρωποι δεν είχαν επαρκή χρόνο για να πάρουν όλα τους τα υπάρχοντα από τον καταυλισμό. Έτσι, πολλοί άνθρωποι έχασαν πολλά από τα υπάρχοντά τους ως αποτέλεσμα της κατεδάφισης και της πυρκαγιάς που ξέσπασε κατά τη διάρκεια της κατεδάφισης. Επίσης σύμφωνα με μαρτυρίες, οι αρχές αρνήθηκαν εκείνη την ημέρα να επιδείξουν το πρωτόκολλο κατεδάφισης σε δικηγόρους που εκπροσωπούσαν μη κυβερνητική οργάνωση που ασχολείται με τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών στην Πάτρα.
Μερικοί κάτοικοι του καταυλισμού, ανάμεσά τους ανήλικα παιδιά, εγκατέλειψαν τον καταυλισμό το προηγούμενο βράδυ. Περίπου 200 άνθρωποι είχαν απομείνει στον καταυλισμό το πρωί της έξωσης. Σύμφωνα με πληροφορίες από την Αστυνομική Διεύθυνση Αχαΐας, στο πλαίσιο της επιχείρησης κατεδάφισης που διεξήχθη στις 12 Ιουλίου 2009, η αστυνομία κατέγραψε 45 ασυνόδευτους ανηλίκους αφγανικής καταγωγής, οι οποίοι αργότερα στάλθηκαν στο ειδικό κέντρο υποδοχής ανηλίκων στην Κόνιτσα. Άλλοι δεκαεπτά Αφγανοί ανήλικοι παρουσιάστηκαν στο αστυνομικό τμήμα της Πάτρας τις επόμενες ημέρες και θα μεταφερθούν σε κέντρα υποδοχής ανηλίκων στο Βόλο.
Η Αστυνομική Διεύθυνση κατέγραψε επίσης στον καταυλισμό Αφγανούς αιτούντες άσυλο κατόχους ροζ κάρτας, εκ των οποίων 23 δήλωσαν ότι είναι άστεγοι και φιλοξενήθηκαν στη συνέχεια σε τοπικά ξενοδοχεία. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης η Αστυνομία συνέλαβε δεκαπέντε Αφγανούς που δεν είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα, οι οποίοι συνελήφθησαν και κρατούνται ως παράτυποι μετανάστες, και στη συνέχεια της ίδιας ημέρας, σε άλλα σημεία της πόλης, δεκατέσσερις μετανάστες από διάφορες χώρες της Αφρικής χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, οι οποίοι επίσης συνελήφθησαν και κρατούνται. Για όλους τους συλληφθέντες έχει κινηθεί διαδικασία διοικητικής απέλασης.
Σύμφωνα με αναφορές, περίπου 80 έως 100 άνθρωποι έμειναν άστεγοι μετά την έξωσή τους από τον καταυλισμό και ζούν αυτή τη στιγμή σε χωράφια κοντά στην Πάτρα, χωρίς στέγη, πρόσβαση σε νερό, τουαλέτες και ιατρική βοήθεια. Μεταξύ αυτών που έμειναν άστεγοι λέγεται ότι υπάρχει και μικρός αριθμός ασυνόδευτων ανηλίκων.
Σύμφωνα με τα διεθνή θεσμικά κείμενα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να εξασφαλίζει ότι οι αναγκαστικές εξώσεις δεν έχουν ως αποτέλεσμα να μένουν άνθρωποι άστεγοι ή ευάλωτοι σε άλλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τον περασμένο χρόνο, η Διεθνής Αμνηστία είχε εκφράσει την ανησυχία της για την κατάσταση μεγάλου αριθμού ανθρώπων που κατοικούσαν στον καταυλισμό και οι οποίοι απειλούνταν με έξωση από αυτόν μετά από απόφαση της Πολεοδομίας τον Δεκέμβριο του 2007 να τον κατεδαφίσει. Η κατεδάφιση τελικά δεν πραγματοποιήθηκε γιατί έγινε δεκτή η ένσταση κατά της απόφασης της Πολεοδομίας.
Η πρόσφατη αναγκαστική έξωση των κατοίκων του καταυλισμού και η κατεδάφισή του πραγματοποιήθηκε με φόντο μια σειρά επιχειρήσεων από την ελληνική αστυνομία σε όλη τη χώρα τους τελευταίους μήνες, κατά τις οποίες έχουν συλληφθεί, κρατηθεί και απελαθεί στις χώρες καταγωγής τους πολλοί παράτυποι μετανάστες. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Πάτρα τους τελευταίους μήνες πραγματοποίησε τρεις επιχειρήσεις στον χώρο του καταυλισμού, στις οποίες συνέλαβε κάθε φορά 40 έως 50 ανθρώπους. Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των ανθρώπων που ζούσαν στον καταυλισμό έπεσε, σύμφωνα με εκτιμήσεις, από 500 ανθρώπους τον Μάιο του 2009, στους 300 πριν την επιχείρηση έξωσης.
Η Διεθνής Αμνηστία ζητά από την ελληνική κυβέρνηση πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την έξωση, μεταξύ άλλων, σχετικά με το τι μέτρα θα λάβει η κυβέρνηση για να εξασφαλίσει σε όλους τους ανθρώπους που εκδιώχθηκαν από τον καταυλισμό το δικαίωμα αποτελεσματικής αποκατάστασης, κατάλληλης εναλλακτικής στέγασης και αποζημίωσης για όλες τις απώλειες που υπέστησαν. Η Διεθνής Αμνηστία επίσης παροτρύνει τις ελληνικές αρχές να εξασφαλίσουν στους αναφερόμενους 80 έως 100 άστεγους έκτακτη βοήθεια, που να περιλαμβάνει παροχή στέγης και πρόσβασης σε νερό και ιατρική βοήθεια.
Επίσης καλούνται οι αρχές να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για τον εντοπισμό και την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων που λέγεται ότι βρίσκονται μεταξύ των αστέγων.
Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία επαναλαμβάνει την πάγια θέση της ότι οι ελληνικές αρχές πρέπει να κρατούν μετανάστες μόνο ως μέτρο έσχατης ανάγκης και σε κάθε ατομική περίπτωση θα πρέπει πρώτα να δικαιολογούν ότι η κράτηση είναι αναγκαίο και ανάλογο μέτρο, σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο. Τα εναλλακτικά και μη στερητικά της ελευθερίας μέτρα θα πρέπει να είναι η προτιμώμενη λύση και θα πρέπει πάντα να εξετάζονται πριν από την προσφυγή σε κράτηση. Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και μετανάστες με νόμιμο καθεστώς δεν πρέπει ποτέ να έχουν, για λόγους ελέγχου της μετανάστευσης, περιορισμούς στα δικαιώματά τους στην προσωπική ελευθερία και την ελεύθερη κυκλοφορία.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις ανησυχίες της Διεθνούς Αμνηστίας για το σύστημα παροχής ασύλου και τη μεταχείριση των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών στην Ελλάδα, μπορεί κανείς να δει τα ακόλουθα κείμενα:
Ελλάδα: Οι προτεινόμενες αλλαγές στις διαδικασίες ασύλου παραβιάζουν κατάφωρα το διεθνές δίκαιο: http://www.amnesty.org.gr/library/news/2009/2009-05-15-02.htm
Ελλάδα: Η Διεθνής Αμνηστία επαναλαμβάνει τις σοβαρές της ανησυχίες σχετικά με τις συνθήκες κράτησης των αιτούντων άσυλο μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: http://www.amnesty.org.gr/library/news/2009/2009-06-16-01.htm
.png)
