Η σκιά νέου γύρου ένοπλων συγκρούσεων Σλάβων και Αλβανών κατοίκων της ΠΓΔΜ πέφτει και πάλι βαριά πάνω στη γειτονική χώρα, από την περασμένη Τετάρτη, απειλώντας με αναβίωση του εφιαλτικού οκταμήνου του 2001, το οποίο έφερε την ΠΓΔΜ στο χείλος της αβύσσου της διάλυσης. Στις 7 Νοεμβρίου, πάνω από 1.500 άνδρες των σλαβικών ειδικών δυνάμεων της Αστυνομίας περικύκλωσαν το αλβανικό χωριό Μπρόντετς και διεξήγαγαν τεράστιας έκτασης στρατιωτική επιχείρηση. Γάζωσαν το χωριό, σκότωσαν έξι Αλβανούς, τραυμάτισαν δεκατρείς, συνέλαβαν δεκαπέντε. Δύο εβδομάδες νωρίτερα, στις 24 Οκτωβρίου, ένοπλοι Αλβανοί είχαν σκοτώσει έναν Σλάβο αστυνομικό και είχαν τραυματίσει άλλους δύο στο χωριό Τανούσεφτσι, στα σύνορα της ΠΓΔΜ με το Κόσοβο. Ακριβώς στο χωριό όπου είχε αρχίσει ο εμφύλιος το 2001, όταν σλαβικές αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις είχαν κάνει εκτεταμένη επίθεση (ακριβώς όπως έκαναν τώρα στο χωριό Μπρόντετς) και είχαν δολοφονήσει έναν 22χρονο Αλβανό, τον Μουσά Τζαφέρι.
Η ένοπλη εκδίκηση των Αλβανών για τους έξι νεκρούς τους σίγουρα δεν θα αργήσει να έλθει. Οσο και αν δεν βρισκόμαστε στις παραμονές ένοπλης εξέγερσης του αλβανικού στοιχείου της ΠΓΔΜ, η πρόκληση των Σλαβομακεδόνων δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη. Από πολιτική σκοπιά, άλλωστε, οι σχέσεις των δύο εθνοτήτων της ΠΓΔΜ επιδεινώνονται διαρκώς και ήδη η κατάσταση αρχίζει να θυμίζει εκείνη που επικρατούσε πριν από το ξέσπασμα του εμφυλίου του 2001.
Στις 30 Οκτωβρίου παραιτήθηκε και ο Αλβανός πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου της ΠΓΔΜ, Μαχμούντ Γιουσούφι, διαμαρτυρόμενος επειδή το δικαστήριο ακύρωσε ορισμένες διατάξεις του νόμου που επιτρέπει την ανάρτηση των εθνικών συμβόλων των Αλβανών στους δήμους όπου υπερβαίνουν το 20% του πληθυσμού. Αλβανοί δήμαρχοι δήλωσαν ήδη ότι δεν προτίθενται να εφαρμόσουν την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Η δεξιά εθνικιστική κυβέρνηση του Νικόλα Γκρουέφσκι και η περί αυτόν ηγετική ομάδα των Σκοπίων -τα αποκαλούμενα «Σλαβοαμερικανάκια»- παίζουν με τη φωτιά. Λόγω της εξάρτησής τους από την Ουάσιγκτον, αυτοί τάσσονται υπέρ της απόσχισης του Κοσόβου από τη Σερβία. Αντιλαμβάνονται, όμως, ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ενισχύσει σοβαρότατα τις αποσχιστικές τάσεις και μεταξύ των Αλβανών της ΠΓΔΜ, οι οποίοι θα φιλοδοξούν να μιμηθούν το παράδειγμα των Κοσοβάρων ομοεθνών τους. Ετσι επιχειρούν να οδηγήσουν συνειδητά σε ένοπλες συγκρούσεις Σλάβων και Αλβανών στην ΠΓΔΜ, ελπίζοντας ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι θα ανησυχήσουν για το ενδεχόμενο ευρύτερης αναστάτωσης στα Βαλκάνια και θα χαλιναγωγήσουν τους Αλβανούς.
Ευελπιστούν, επίσης, ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι Αμερικανοί θα πάψουν να τους ασκούν πιέσεις για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης με την Ελλάδα στο θέμα του ονόματος, αφού θα έχουν σοβαρότερα προβλήματα να λύσουν. Εκτιμούν, δηλαδή, ότι μπορεί να επαναληφθεί η ιστορία του 2001, όταν -αν δώσουμε βάση σε σημερινούς ισχυρισμούς στελεχών του ΠΑΣΟΚ που τότε κατείχαν υπεύθυνες θέσεις- υποτίθεται ότι Αθήνα και Σκόπια είχαν συμφωνήσει στην ονομασία «Γκόρνα Μακεντόνιγια» («Ανω Μακεδονία»), αλλά η συμφωνία τινάχθηκε στον αέρα μόλις ξέσπασαν οι εμφύλιες συγκρούσεις στην ΠΓΔΜ.
Διατηρώντας σοβαρότατες επιφυλάξεις ως προς το αν όντως υπήρχε οριστική συμφωνία του 2001 και όχι απλές διερευνητικές συζητήσεις σε πνεύμα υποτιθέμενης «αλληλοκατανόησης», οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι σε περίπτωση σύρραξης Αλβανών - Σλαβομακεδόνων ή και μόνο έκρυθμης κατάστασης στις σχέσεις τους η σλαβική ηγεσία έχει ισχυρά επιχειρήματα να προβάλει προς τη διεθνή κοινότητα: όταν η χώρα απειλείται με διάλυση, δεν είναι ρεαλιστική η απαίτηση συμβιβαστικής υποχώρησης στο όνομα, αφού κάτι τέτοιο θα δρούσε αναπότρεπτα αποκαρδιωτικά για τμήμα του σλαβικού πληθυσμού.
Καμιά κυβέρνηση, όμως, δεν θέλει να κάνει κινήσεις αποθάρρυνσης του πληθυσμού της, όταν διέρχεται κρίσιμες ώρες, υπαρξιακές ακόμη και για την κρατική της υπόσταση. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτεί και συνήθως βρίσκει κατανόηση από τον διεθνή παράγοντα ως προς την ανάγκη τήρησης στάσης που ενισχύει το εσωτερικό της μέτωπο. ΗΠΑ και ΕΕ θα είναι κάτι παραπάνω από πρόθυμες να πιέσουν την Ελλάδα να υποχωρήσει και πάλι, κάνοντας υπομονή μέχρι να παρουσιαστούν καλύτερες συγκυρίες.
ΣΕ ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ
Αδιαλλαξία φέρνει η κρίση
Εσφαλμένη είναι η διαδεδομένη στην Ελλάδα αντίληψη ότι η αδυναμία της ΠΓΔΜ, η οποία θα επιταθεί σε περίπτωση σλαβοαλβανικής σύγκρουσης, θα κάνει τα Σκόπια πιο διαλλακτικά στο θέμα του ονόματος, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη βοήθεια της Αθήνας. Σε πρώτη φάση, τουλάχιστον, θα συμβεί το εντελώς αντίθετο, ιδίως με την εθνικιστική ηγεσία που έχουν: θα επιχειρήσουν να αξιοποιήσουν πολιτικά την κρίση τους, για να πείσουν ότι δεν επιτρέπεται καμία υποχώρηση. Γι αυτό, άλλωστε, και τηρούν τόσο προκλητική φραστικά στάση εναντίον της Ελλάδας τον τελευταίο καιρό.
.png)
