24 Ιουνίου 2008
Η Διεθνής Αμνηστία προειδοποίησε σήμερα ότι δεν έχει ληφθεί ούτε ένα μέτρο για να αποτραπεί περαιτέρω ανάμειξη της Ευρώπης στις έκνομες μεταγωγές και τις μυστικές κρατήσεις και καλεί να ξεκινήσουν επειγόντως ανεξάρτητες έρευνες.
Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες που έχουν κατηγορηθεί ότι συνεργάστηκαν στο πρόγραμμα των έκνομων μεταγωγών των ΗΠΑ. Στην τελική έκθεση της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις ενέργειες της CIA στην Ευρώπη, επιβεβαιώνεται ότι πραγματοποιήθηκαν σε ελληνικά αεροδρόμια 64 στάσεις αεροσκαφών.
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας «Η Ευρώπη σε άρνηση: Ο ρόλος της στις έκνομες μεταγωγές και στις μυστικές κρατήσεις», που δημοσιεύεται σήμερα, ρίχνει περαιτέρω φως στο ρόλο της Ευρώπης στο πρόγραμμα έκνομων μεταγωγών του οποίου ηγούνται οι ΗΠΑ και στο πρόγραμμα μυστικών κρατήσεων και στη συνεχιζόμενη αποτυχία των ευρωπαϊκών κρατών να παραδεχτούν ή να διερευνήσουν τις παραβιάσεις που διαπράχθηκαν από τους πολίτες τους ή στο έδαφός τους.
«Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις βρίσκονται σε άρνηση και παρακάμπτουν την αλήθεια εδώ και πολύ καιρό,» δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία. «Η ανάμειξή τους στις έκνομες μεταγωγές και στις μυστικές κρατήσεις έρχονται σε έντονη αντίθεση με τους ισχυρισμούς ότι δρουν με υπευθυνότητα στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας.»
«Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να προστατεύει, να προάγει και να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και να επιδεικνύει μηδενική ανοχή στις παραβιάσεις τους και να λογοδοτεί για τις περιπτώσεις παραβιάσεων όπου ενδεχομένως εμπλέκεται,» δήλωσε ο Σίμος Μπούρας, Πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.
Στην έκθεση αναφέρονται έξι υποθέσεις, που αφορούν 13 άτομα, καθώς και λεπτομέρειες για την ανάμειξη ευρωπαϊκών κρατών, που κυμαίνονται από το ότι επέτρεψαν πτήσεις της CIA, που έκαναν διαδρομές για έκνομες μεταγωγές και χρησιμοποίησαν ευρωπαϊκά αεροδρόμια και ευρωπαϊκό εναέριο χώρο στο ότι φιλοξένησαν μυστικά κέντρα κράτησης, ή «μαύρους τόπους». Στην έκθεση υπάρχουν, επίσης, εκκλήσεις για συντονισμένη δράση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για να διασφαλιστεί ότι δεν θα επαναληφθούν οι παραβιάσεις αυτές.
Έξι από τα άτομα που μετάχθηκαν μέσω Ευρώπης εξακολουθούν να κρατούνται παράνομα στον Κόλπο του Γουαντάναμο στην Κούβα και ένας άλλος κρατείται στην Αίγυπτο μετά από παράνομη δίκη σε στρατοδικείο. Όλα τα θύματα των έκνομων μεταγωγών και μυστικών κρατήσεων από τους οποίους έχει πάρει συνέντευξη η Διεθνής Αμνηστία, λένε ότι ή βασανίστηκαν ή έπεσαν θύματα άλλης μορφής κακομεταχείρισης.
«Τα αυξανόμενα στοιχεία για τη συνεργασία της ΕΕ στο πρόγραμμα έκνομων μεταγωγών των ΗΠΑ ενισχύουν την άμεση ανάγκη για μέτρα που θα αποτρέψουν την περαιτέρω συμμετοχή της,» πρόσθεσε η Διεθνής Αμνηστία.
Η διεθνής οργάνωση αναφέρει ότι ένα κράτος είναι υπεύθυνο για παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου εάν εν γνώση του βοηθά άλλο κράτος να διαπράξει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κάθε Ευρωπαίος αξιωματούχος που συμμετείχε εν γνώση του στο πρόγραμμα έκνομων μεταγωγών ή στο πρόγραμμα κρατήσεων της CIA, παραβίασε τις νομικές υποχρεώσεις του κράτους του, ανεξάρτητα από το εάν ο ρόλος του ήταν ενεργός ή όχι ή από το εάν άλλοι από την κυβέρνησή του εξουσιοδότησαν τις πράξεις του.
«Υπάρχει ένα κενό στη λογοδοσία: όσοι είναι υπεύθυνοι για απαγωγές και παράνομες μεταγωγές δεν έχουν ακόμα λογοδοτήσει,» συμπλήρωσε η Διεθνής Αμνηστία.
Για παράδειγμα ο Γερμανός Χάλιντ ελ-Μάσρι (Khaled el-Masri), απήχθηκε στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας πριν να παραδοθεί στις ΗΠΑ και να μεταχθεί στο Αφγανιστάν, όπου κατά τα λεγόμενά του κρατήθηκε μυστικά, ξυλοκοπήθηκε και ανακρίθηκε από Αμερικανούς πράκτορες και ερωτήθηκε από ένα γερμανόφωνο ομιλητή ονόματι «Σαμ». Τέσσερις μήνες αργότερα, Αμερικανοί πράκτορες τον μετέφεραν αεροπορικώς κατά τη διάρκεια της νύχτας στην Αλβανία, τον μετέφεραν οδικώς σε μια απομονωμένη τοποθεσία στην επαρχία και του είπαν να φύγει. «Καθώς περπατούσα, φοβόμουν ότι θα με πυροβολούσαν στην πλάτη και θα με άφηναν να πεθάνω.» Αντ' αυτού, τον συνάντησε ένα Αλβανός ένοπλος αξιωματούχος που τον οδήγησε και τον έβαλε σε μια πτήση για Γερμανία. Πάνω από τέσσερα χρόνια αργότερα, δεν έχει ακόμα λάβει κάποια επίσημη αναγνώριση της κράτησής του και ούτε, φυσικά, αποζημίωση για τις καταπατήσεις που υπέστη. Οι υπεύθυνοι - τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ - δεν έχουν ποτέ λογοδοτήσει.
«Παρά τις προσπάθειες μεμονωμένων εισαγγελέων για να γίνουν έρευνες και να υπάρξει λογοδοσία για τις παραβιάσεις του παρελθόντος, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επικαλούνται την εθνική ασφάλεια ή κρατικά μυστικά για να παρακωλύσουν τις έρευνες.»
Η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ μέλη των οικογενειών τους στην Ευρώπη δεν γνώριζαν πού ή εάν ο χαμένος συγγενής τους ήταν υπό κράτηση, ευρωπαϊκά κράτη είχαν όντως ανακρίνει τους κρατουμένους σε φυλακές άλλων κρατών και είχαν κρύψει πού βρίσκονταν και τι τους συνέβαινε.
«Ένας Ευρωπαίος ανακριτής που θέτει ερωτήσεις σε κρατούμενο ενώ γνωρίζει ότι ο κρατούμενος βρίσκεται σε συνεχή πόνο και υποφέρει, κινδυνεύει να κατηγορηθεί για συμμετοχή σε βασανισμό,» είπε η Διεθνής Αμνηστία. «Όταν ένα κράτος αρνείται να αναγνωρίσει την κράτηση ενός ανθρώπου που έχει εξαφανιστεί, ή να αποκαλύψει το πού βρίσκεται, παραβιάζει με την άρνηση αυτή τα δικαιώματα των οικογενειών των αγνοουμένων.»
Η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε ένα σχέδιο έξι σημείων για να σταματήσει η ευρωπαϊκή ανάμειξη στις έκνομες μεταγωγές και τις μυστικές κρατήσεις που καλεί τα κράτη, συμπεριλαμβανομένου και την Ελλάδα:
- να καταδικάσουν τις έκνομες μεταγωγές και τις μυστικές κρατήσεις,
- να ξεκινήσουν ανεξάρτητη έρευνα για όλες τις περιπτώσεις όπου εμπλέκονται Ευρωπαίοι πράκτορες ή έχουν πραγματοποιηθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος,
- να οδηγήσουν τους υπεύθυνους στη δικαιοσύνη,
- να διασφαλίσουν την εποπτεία των Υπηρεσιών Πληροφοριών,
- να αρνηθούν να πραγματοποιήσουν ή να διευκολύνουν τη μεταγωγή οποιουδήποτε κρατούμενου σε άλλη χώρα χωρίς την πρέπουσα δικαστική εποπτεία και
- να παρέχουν επανόρθωση στα θύματα.
’λλες συστάσεις περιλαμβάνουν να απαιτείται από οποιοδήποτε αεροσκάφος ζητά άδεια να διασχίσει ή να προσγειωθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος να αναφέρει εάν οποιοσδήποτε επιβάτης του έχει στερηθεί την ελευθερία του και εάν ναι, να αναφέρουν τη νομική θέση του, τον προορισμό του και τη νομική βάση για τη μεταφορά του.
Ειδικότερα, το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας απέστειλε επιστολή στον Πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή, όπου καλεί την κυβέρνηση να ξεκινήσει άμεσα ανεξάρτητη έρευνα για τις καταγγελίες που αναφέρονται στις εκθέσεις και να λάβει μέτρα που θα διασφαλίζουν η Ελλάδα δεν θα εμπλακεί στο μέλλον σε ανάλογες πρακτικές.
Η Διεθνής Αμνηστία επανέλαβε ότι οι κυβερνήσεις έχουν την υποχρέωση να προστατέψουν τους ανθρώπους από τις τρομοκρατικές επιθέσεις, αλλά πρέπει να το κάνουν μέσα στο πλαίσιο του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Οι έκνομες μεταγωγές και οι μυστικές κρατήσεις υπονομεύουν τέτοιου είδους μέτρα περιορίζοντας την ικανότητα των κρατών να οδηγήσουν στη δικαιοσύνη τους υπεύθυνους για τρομοκρατικές πράξεις, καθώς δημιουργούν ένα σκιώδη μηχανισμό κράτησης και ανάκρισης υπόπτων, που παρακάμπτει το κράτος δικαίου.
«Η κυβερνητική υποστήριξη τέτοιων δραστηριοτήτων που σχεδιάζονται για να αποφύγουν το δημόσιο έλεγχο, εξασθενεί το κράτος δικαίου που είναι το θεμέλιο για μια γνήσια ασφάλεια,» δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.
