ΚΟΒΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΩΡΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Ο θεσμός των Βαρέων Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων είναι απότοκος μιας άλλης εποχής για το εργατικό κίνημα αλλά και τον ίδιο τον εγχώριο καπιταλισμό. Η κατάργησή τους αποτελεί άλλο ένα πλήγμα στα εργατικά δικαιώματα και μάλιστα του βιομηχανικού κυρίως προλεταριάτου της χώρας.
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΑΜΟΥΛΗ
Ήρθε η ώρα να τελειώνουμε και με το θεσμό των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΒΑΕ) διαμήνυσε ουσιαστικά η κυβέρνηση μέσω του πορίσματος της επιτροπής Μπεχράκη. Οι προτάσεις που διατυπώνονται στο περιβόητο πόρισμα διαμορφώνουν τους όρους κατάργησης ενός θεσμού που λειτούργησε εδώ και δεκαετίες ως το ελάχιστο πλαίσιο προστασίας χιλιάδων εργαζόμενων σε βαριά και επικίνδυνα επαγγέλματα. Ως διά μαγείας, απαλείφθηκαν τα «ανθυγιεινά» επαγγέλματα, καθότι ο όρος είναι σε … «δυσαρμονία με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι»! Αλλά και τα εναπομείναντα «βαριά», ανά πενταετία σταδιακά θα αποχαρακτηρίζονται, μέχρι τελικής … κατάργησής τους.
Τα ΒΑΕ θα κατηγοριοποιούνται σε 4 κλίμακες, με τα βαρύτερα να αποτελούν την κλίμακα 4 και τα ελαφρότερα την κλίμακα 1. Πρακτικώς τι θα σημάνει αυτή η κατάταξη; Θα υπάρξει «αντιστοίχηση παροχών και καταβαλλόμενων εισφορών ανά κλίμακα βαρύτητας, στο πλαίσιο της αρχής της ανταποδοτικότητας». Ίσως, πλασματικός χρόνος ασφάλισης όχι πάνω από 3 έτη, αλλά υποχρεωτικώς θα πρέπει όλοι να έχουν συμπληρώσει 35ετία! Δηλαδή, μιλάμε για αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (στα 65), που θα αγγίξει παλιούς και νέους (οι πιο ακριβοί «παλιοί» θα αντικαθίστανται από πιο φθηνούς «νέους» που δεν θα καλύπτονται από το θεσμό των ΒΑΕ)
Ο αριθμός των εργαζομένων στα ΒΑΕ σήμερα υπολογίζεται στις 700.000. Στόχος της κυβέρνησης είναι σε πρώτη φάση να μειωθούν κατά 50%, και από τα 537 επαγγέλματα και ειδικότητες, να απομείνουν περίπου 250. Όμως τελικά μόνο 100.000 εργαζόμενοι θα μπορούν να συνταξιοδοτούνται πρόωρα. Δηλαδή, μιλάμε για σαρωτικές διαγραφές στην επίμαχη λίστα των ΒΑΕ. Πλην των εργατών μεταλλείων, λιγνιτωρυχείων, ορυχείων, λατομείων, οικοδόμων και εργαζόμενων στην καθαριότητα, που παραμένουν στην κλίμακα 4, τα περισσότερα επικίνδυνα επαγγέλματα είτε εξαιρούνται είτε κατατάσσονται στην κλίμακα 2.
Συγκεκριμένα, εξαιρούνται εντελώς εργαζόμενοι στο φάρμακο, σε βιομηχανίες παραγωγής εκρηκτικών-πυρίτιδας (βλ. ΠΥΡΚΑΛ, ΕΒΟ κ.α.), ανόργανων χρωμάτων, σαπωνοποιίας και ελαιουργίας, οινοποιίας, ποτοποιίας, ζυθοποιίας, στο φωταέριο και την εμφιάλωση υγραερίου, στα πλαστικά είδη, στις καπνοβιομηχανίες, ακόμα και οι εργαζόμενοι στο «Δημόκριτο»! Στην κλίμακα 3 πέφτουν οι εργαζόμενοι στα τσιμέντα και τα χημικά λιπάσματα, οι φορτοεκφορτωτές, οι εργάτες κλωστοϋφαντουργίας, οι νοσοκόμοι, οι εργαζόμενοι στα πετρελαιοειδή και τα διυλιστήρια, ακόμα και οι πυροτεχνουργοί.
Στην ασήμαντη κλίμακα 2 βρίσκονται οι εργαζόμενοι σε υγεία (ακτινολόγοι, παρασκευαστές, νοσοκόμοι), χημική βιομηχανία, υαλουργία και χρώματα κ.α., καθώς και οι οδηγοί ΗΛΠΑΠ, ΟΑΣΑ και ΟΑΣΘ. Οι εργαζόμενοι θα χάσουν σε μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, μειωμένο ωράριο, άδειες και χρόνια παραμονής στην εργασία τους. Πιο σκληρή, πιο εντατική και πιο επικίνδυνη εργασία για χιλιάδες εργάτες. Από την άλλη, οι επιχειρήσεις θα έχουν τεράστιο όφελος από την κατάργηση των επιπλέον ασφαλιστικών εισφορών.
ΝΕΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΘΑ ΦΕΡΕΙ Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΕ
Ο ασφαλιστικός νόμος 1846/1951 με τον οποίο αναδιοργανώθηκε η ασφάλιση του ΙΚΑ μεταπολεμικά, για πρώτη φορά προέβλεψε την κατά πέντε χρόνια πρόωρη πλήρη συνταξιοδότηση, σε ηλικία, δηλαδή, 60 ετών για τους άνδρες και 55 για τις γυναίκες, που εργάζονταν σε επαγγέλματα που χαρακτηρίζονταν «ιδιαζόντως βαρέα και ανθυγιεινά». Από την ψήφιση του νόμου αυτού, ωστόσο, μεσολάβησε ένα χρονικό διάστημα 12 ετών μέχρι την έκδοση του Κανονισμού, το 1964, στον οποίον περιλήφθηκαν τα επαγγέλματα αυτά τα οποία θα είχαν μια καλύτερη συνταξιοδοτική μεταχείριση των κατηγοριών ασφαλισμένων που υπάγονταν στα ΒΑΕ.
Η θέσπιση των ΒΑΕ δεν ήταν «δώρο» των κυβερνήσεων και του κεφαλαίου. Άλλωστε, οι εργάτες των ΒΑΕ επωμίστηκαν το μεγαλύτερο βάρος από την πρόσθετη εισφορά 3,60% επί των αποδοχών υπέρ ΙΚΑ και 2% υπέρ των επικουρικών ταμείων, δηλαδή συνολικά 5,60% (3,45% συνολικά βαρύνουν τους ασφαλισμένους και 2,15% τους εργοδότες). Γι’ αυτό άλλωστε ο κλάδος των ΒΑΕ διαχρονικά ήταν πλεονασματικός, χωρίς καμία επιβάρυνση του ΙΚΑ από τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Όμως το κεφάλαιο κατάφερε να βρει κι από μια τέτοια ευνοϊκή εργατική ρύθμιση ωφελημένο: απαλλάχτηκε από κάθε αστική ευθύνη για τα εργατικά «ατυχήματα» που συνέβαιναν στους χώρους εργασίας (απαλλαγή από υποχρέωση αποζημίωσης θύματος σε εργατικό ατύχημα, καταβολή εξόδων νοσηλείας κ.α.). Αυτά πλέον τα αναλάμβαναν οι ασφαλιστικοί φορείς…
Τελικά η ένταξη κάποιων επαγγελμάτων στα ΒΑΕ δεν οδήγησε σε καλύτερες συνθήκες εργασίας κατά τον εργάσιμο βίο, αλλά σε πρόωρη συνταξιοδότηση, δηλαδή στον περιορισμό του χρόνου έκθεσης των εργαζομένων σε ένα βλαπτικό, ανθυγιεινό εργασιακό περιβάλλον.
Τα ΒΑΕ ήταν αδιαμφισβήτητα μια εργατική κατάκτηση. Είναι σημαντικό δε ότι το εργατικό κίνημα της μεταπολεμικής εποχής έθεσε στο στόχαστρο εκτός από τα πάγια μισθολογικά αιτήματα και τις συνθήκες εργασίας και τις αρνητικές επιπτώσεις που είχαν στους εργαζόμενους. Η θεσμοθέτηση των ΒΑΕ αξιοποιήθηκε όμως από το κεφάλαιο προκειμένου να εξασφαλίσει την απαλλαγή του από τη λήψη μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς, κάτι που θα είχε πολύ μεγαλύτερο οικονομικό κόστος για το ίδιο. Εν τέλει τα ΒΑΕ απηχούσαν μια εποχή του καπιταλισμού όπου κυριαρχούσε η χειρωνακτική εργασία και τα «μουντζουρωμένα χέρια», η εντατική εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας
Η εξέλιξη του καπιταλισμού και η συνδυαστική εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, με την ραγδαία είσοδο των νέων τεχνολογιών στην παραγωγή δημιούργησαν νέα δεδομένα τόσο για τη μισθωτή εργασία όσο και για το κεφάλαιο. Ειδικότερα, στη σημερινή εποχή όπου το κεφάλαιο έχει εξαπολύσει μια πρωτοφανή επίθεση σε κάθε ίχνος εργατικού δικαιώματος, ο θεσμός των ΒΑΕ δεν ήταν δυνατό να παραμείνει στο απυρόβλητο. Μετά, τα αλλεπάλληλα αντιασφαλιστικά νομοσχέδια, την άλωση των εργασιακών σχέσεων και την ελαστικοποίησή τους, τα ΒΑΕ φάνταζαν ως «ανορθογραφία» για το κεφάλαιο.
Εδώ και χρόνια προετοιμάζεται το έδαφος της κατάργησής τους. Το 1975 συστήθηκε το πρώτο Συμβούλιο Κρίσης Βαρέων και Ανθυγιεινών επαγγελμάτων, το οποίο αναβίωσε το 1984 έχοντας ως έργο τη γνωμοδότηση υπέρ προσφυγών των εργοδοτών κατά αποφάσεων του πρώτου Συμβουλίου και με αρμοδιότητες αποχαρακτηρισμού και χώρων εργασίας που είχαν ήδη υπαχθεί στα ΒΑΕ. Νέα «επιτροπή» ιδρύθηκε το 2002, η οποία μάλιστα εκτίμησε και τον «υπερμεγέθη» αριθμό υπαγόμενων στα ΒΑΕ μισθωτών που ανέρχεται στις 700.000.
Στην εκστρατεία συκοφάντησης του θεσμού επιστρατεύθηκε η «ευρωπαϊκή εμπειρία». Για παράδειγμα, όπως γράφεται χαρακτηριστικά στο πόρισμα της επιτροπής Μπεχράκη, στη Γερμανία, μόνο μία επαγγελματική κατηγορία, αυτή των ανθρακωρύχων, δικαιούται πρόωρη σύνταξη με 25 χρόνια και στο 60ο έτος της ηλικίας, το οποίο σταδιακά αναμένεται να αυξηθεί στο 62ο, ενώ στην Ολλανδία, καταργήθηκε προ διετίας η πρόωρη συνταξιοδότηση των πυροσβεστών και του προσωπικού των ασθενοφόρων και ισχύει η πολιτική καριέρας, δηλαδή τα εν λόγω πρόσωπα ασκούν το αναφερόμενο επάγγελμα για 20 έτη και στη συνέχεια αλλάζουν καριέρα με κοινή υποχρέωση εργοδότη και εργαζομένου. Στην Αυστρία, η συνταξιοδότηση στο 60ο έτος απαιτεί 45 χρόνια (δηλαδή δουλειά από …ανήλικος 15 χρονών;) και τουλάχιστον 10 χρόνια βαριάς εργασίας. Η επιτροπή Μπεχράκη μας μίλησε ακόμα και για …θερμίδες που καταναλώνουν οι εργάτες επικαλούμενη το νομικό προσδιορισμό της βαριάς εργασίας στην Αυστρία!
Όπως είναι προφανές, το πρόβλημα είναι η …πάταξη της πρόωρης συνταξιοδότησης. Γι’ αυτό δεν γίνεται καμιά σύγκριση ανάμεσα στις καθημερινές συνθήκες εργασίας, στην λειτουργία ή όχι επιτροπών υγιεινής και ασφάλειας, την ύπαρξη τεχνικών ασφαλείας κι όχι διακοσμητικών «υπευθύνων» κ.λπ. Από την άλλη, αποδεικνύεται ότι η θεωρία της …σύγκλησης με το «κεκτημένο» της ΕΕ είναι προς τα κάτω, κι ότι στις χώρες του ανεπτυγμένου ευρωπαϊκού καπιταλισμού «ανθούν» ανάλογα αντεργατικά ασφαλιστικά συστήματα σαν κι αυτό της Πετραλιά.
Στην αγωνιώδη προσπάθειά της να γίνει πειστική προς την κοινωνία η κυβέρνηση και η επιτροπή Μπεχράκη κάνουν διαρκώς λόγο για «στρεβλώσεις» του θεσμού των ΒΑΕ. Εξαρχής βέβαια πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι κυβέρνηση και κεφάλαιο έχουν άλλη αφετηρία από αυτή της ικανοποίησης των σύγχρονων εργατικών αναγκών. Το ζητούμενο για αυτούς είναι η μείωση του λεγόμενου μη μισθολογικού κόστους της εργασίας κι ένας δρόμος υλοποίησης αυτής της επιδίωξης είναι η κατάργηση των πρόωρων συντάξεων, η μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών επιβαρύνσεων, η άλωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων. Σε αυτό το σκοπό υποτάσσουν την κατηγοριοποίηση των ΒΑΕ με τις 4 κλίμακες, την εξαίρεση χιλιάδων εργαζομένων και εκατοντάδων επαγγελμάτων και ειδικοτήτων, και την μη ένταξη οποιουδήποτε νέου κλάδου εδώ και είκοσι περίπου χρόνια ή την πάγια εξαίρεση των εργαζόμενων στο δημόσιο τομέα. Δεν είναι τυχαίο ότι κι οι ίδιοι ομολογούν την ανυπαρξία επιδημιολογικών μελετών και καταγραφής της επαγγελματικής νοσηρότητας στον κλάδο των ΒΑΕ, αλλά και το γεγονός ότι για κανένα επάγγελμα δεν έγινε επιτόπια έρευνα, ούτε ζητήθηκε η γνώμη των εργαζόμενων.
Έτσι, η κυβέρνηση παπαγαλίζει τις λεγόμενες «στρεβλώσεις» των ΒΑΕ. «Ο θεσμός απογυμνώνεται του προστατευτικού της υγείας των εργαζομένων χαρακτήρα του και σταδιακά μετατρέπεται σε αντισταθμιστική παροχή για την έλλειψη στοιχειωδών συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας σε συγκεκριμένους χώρους, όπου η εργασία ήταν πράγματι βαρειά και ανθυγιεινή», σημειώνεται στο Πόρισμα για τα ΒΑΕ. Μα για αυτή την κατάσταση, οι μόνοι που ευθύνονται είναι οι κυβερνήσεις και οι εργοδότες που αντί να βελτιώσουν ριζικά τις συνθήκες εργασίας προτίμησαν να «εξαγοράζουν» την εργατική συναίνεση με λίγα χρόνια πρόωρης συνταξιοδότησης.
Εντελώς …απίθανη είναι η θέση της Επιτροπής ότι «είναι πιθανό κάποιες επιχειρήσεις να αποφεύγουν την εφαρμογή των θεσμοθετημένων όρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας δεδομένου ότι και μετά τη λήψη σχετικών μέτρων δεν προβλέπεται η απαλλαγή τους από το πρόσθετο βαρύ ένσημο εφόσον δεν υφίσταται διαδικασία εξαίρεσης από τα ΒΑΕ». Δηλαδή, για την απαξίωση των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς φταίει όχι η βουλιμία της εργοδοσίας για περισσότερα κέρδη, με λιγότερο κόστος, αλλά το ακριβότερο ένσημο που προβλέπεται για τα ΒΑΕ. Αντίστροφα, θα έπρεπε όποια εταιρεία τηρεί τα νόμιμα, να μην επιβαρύνεται ασφαλιστικά από το θεσμό των ΒΑΕ!
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι «χιλιάδες εργαζόμενοι συνταξιοδοτούνται δικαίως ή αδίκως σε παραγωγική ηλικία με οτιδήποτε αυτό συνεπάγεται στην οικονομία του τόπου ιδιαίτερα δε στην ανάπτυξη μαύρης εργασίας και ανεργίας και εισφοροδιαφυγής». Μα την μαύρη εργασία οι εργοδότες την υιοθετούν για να πληρώνουν λιγότερα, χωρίς να υπόκεινται σε καμία υποχρέωση έναντι του εργαζόμενου. Όσον αφορά την «παραγωγική ηλικία» για το κεφάλαιο παραγωγικός εργάτης είναι κι ο εργάτης που ακόμα ζει κι αναπνέει, κι ας είναι 68-70 ετών. Άλλωστε εκεί θέλουν να ανεβάσουν στην ΕΕ το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης…
Οι αθεόφοβοι απολογητές του κεφαλαίου μάς λένε ακόμα κι ότι «το αυξημένο ασφαλιστικό κόστος εν τέλει μετακυλίεται στις τιμές κάποιων προϊόντων και των υπηρεσιών που παράγονται». Δηλαδή για να φτηνύνουν π.χ. τα αδρανή υλικά οικοδομών, πρέπει να εξαιρεθούν από τα ΒΑΕ οι εργάτες των λατομείων, ή να παύσουν και οι όποιες αυξήσεις-ψίχουλα στους μισθούς τους. Τελικά, μόνο θέσφατο είναι η κερδοφορία των καπιταλιστών!
Φυσικά από την απολογητική της κατάργησης των ΒΑΕ δεν θα μπορούσε να απουσιάσει το επιχείρημα της «εξέλιξης της τεχνολογίας», που δήθεν έχει βελτιώσει σημαντικά τους όρους άσκησης πολλών επαγγελμάτων. Η σύγχρονη τεχνολογία θα μπορούσε να αλλάξει θεαματικά προς όφελος των εργαζομένων τις συνθήκες εργασίας, να μειώσει ριζικά το χρόνο εργασίας και να βελτιώσει την παραγωγικότητα της κάνοντας πολύ πιο προσιτά τα προϊόντα στους καταναλωτές και παραγωγούς του κοινωνικού πλούτου, και βέβαια να πολλαπλασιάσει την ασφάλεια και υγιεινή στους χώρους δουλειάς. Όλα αυτά, όμως, όχι στο πλαίσιο του καπιταλισμού, αλλά μιας εργατικής δημοκρατίας όπου η παραγωγή θα διευθύνεται από τους ίδιους τους εργαζόμενους και θα κινείται με βάση τις ανάγκες τους κι όχι το καπιταλιστικό κέρδος, όπως συμβαίνει σήμερα.
Τεχνολογία χωρίς …υγιεινή και ασφάλεια
ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ «ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ» ΚΑΙ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ
Η τεχνολογία μπορεί να εξελίσσει τον εξοπλισμό και τις μηχανές των επιχειρήσεων, ωστόσο δεν αρκεί για να εξαλείψει την επικινδυνότητα που χαρακτηρίζει πολλούς χώρους εργασίας και επαγγέλματα. Η σύγχρονη στατιστική καταρρίπτει τον μύθο της κυβερνητικής προπαγάνδας.
Στην Ελλάδα μόνο την τελευταία επταετία αναφέρθηκαν στο Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) 1.000 θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα, ενώ την τριετία 2003 - 2005 καταγράφηκαν 20.000 σοβαρά εργατικά «ατυχήματα». Σε πρόσφατη έρευνα της ΕΣΥΕ, ένας στους δύο εργαζόμενους δήλωσε ότι ο χώρος εργασίας επηρεάζει αρνητικά την υγεία του, και ένας στους επτά ότι έχει πίεση λόγω φόρτου εργασίας. Περίπου 85.000 είχαν ένα ατύχημα ενώ εργάζονταν και 613.000 ανέφεραν πρόβλημα υγείας τον τελευταίο χρόνο.
Δραματικά είναι τα στοιχεία και διεθνώς, με την ίδια την ΕΕ να ομολογεί ότι μόνο το 2006 167.000 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους στην ΕΕ από εργατικά ατυχήματα ή ασθένειες που σχετίζονται με την εργασία και αυτό σημαίνει ότι έχουμε έναν νεκρό εργαζόμενο κάθε 3,5 λεπτά. Κάθε χρόνο καταγράφονται 4 εκατ. ατυχήματα σε χώρους δουλειάς και 300.000 εργαζόμενοι αποκτούν μόνιμη αναπηρία διαφόρων βαθμών. Το 35% των εργαζομένων στην ΕΕ θεωρεί ότι η εργασία του εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία του, και το 28% δηλώνει ότι υποφέρει από προβλήματα τα οποία οφείλονται στην εργασία τους. Μάλιστα, το ίδιο το κεφάλαιο προβληματίζεται έντονα από το γεγονός ότι μεγεθύνονται οι απώλειες εργατοωρών από τις απουσίες όλο και περισσότερων εργαζομένων από τη θέση τους, ενώ για τους ίδιους τους ασθενείς εργάτες, η απώλεια εισοδήματος λόγω απουσίας από εργασία ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ ετησίως!
Αλλά και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας εκτιμά ότι 80-120 εκατ. άτομα κάθε χρόνο πάσχει από επαγγελματικές ασθένειες που αποδίδονται στην έκθεση των εργαζομένων κατά την εργασία τους σε 50 τουλάχιστον αποδεδειγμένα βλαπτικούς φυσικούς παράγοντες, 100.000 χημικούς, βιολογικούς, ψυχοκοινωνικούς και εργονομικούς παράγοντες κινδύνου.
Αυτή τη σύγχρονη λαίλαπα που πλήττει «παραδοσιακούς» και «μοντέρνους» χώρους εργασίας και επαγγέλματα, οι κυβερνήσεις και το κεφάλαιο την αγνοούν. Δε «βλέπουν» νέες επαγγελματικές ασθένειες, δε μιλούν καν για επέκταση της λίστα των ΒΑΕ, αλλά μόνο μέλημά τους είναι πώς θα περιστείλουν το λεγόμενο μη μισθολογικό κόστος παραγωγής.
ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ: Επανασχεδιασμός με βάση τα «σύγχρονα» νοσήματα
ΛΙΓΟΤΕΡΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΜΕ 30ΩΡΟ-6ΩΡΟ
Στην εποχή του ολοκληρωτικού καπιταλισμού διαμορφώνεται ένα νέο ασύγκριτα πιο εκμεταλλευτικό καθεστώς απόσπασης υπεραξίας, που συνδυάζει πιο οργανικά την έξαλλη αναζήτηση της σχετικής υπεραξίας και την επίσης αναβαθμιζόμενη αναζήτηση της απόλυτης υπεραξίας, με την ληστρική και συνδυασμένη εκμετάλλευση της χειρωνακτικής και πνευματικής εργασίας των εργαζομένων. Αυτή η νέα εποχή τροποποιεί τα παλαιότερα δεδομένα σχετικά με τα επαγγέλματα και τους χώρους εργασίας όπου επικρατούσαν σκληρές και επικίνδυνες συνθήκες για την υγεία των εργαζομένων. Παράλληλα με τις φάμπρικες της κλωστοϋφαντουργίας, τα μεταλλεία και τα γιαπιά, όπου οι συνθήκες επικινδυνότητας αναφέρονται σε χειρωνακτικά επαγγέλματα, αναπτύσσονται κι άλλοι χώροι δουλειάς όπου «ανθούν» νέου τύπου προβλήματα υγείας, που βασανίζουν σε ποσοστά επιδημίας όλο και περισσότερους εργαζόμενους.
Επομένως, το πρώτο αίτημα που πρέπει να θέσει το εργατικό κίνημα είναι η ανάγκη επανασχεδιασμού των σημερινών ΒΑΕ, με μια λογική επιθετικής διεκδίκησης ένταξης πολλών νέων επαγγελμάτων στη σχετική λίστα, με βάση και το κριτήριο της οργάνωσης και του περιεχόμενου της εργασίας που συχνά οδηγούν, για παράδειγμα, σε σημαντικές μυοσκελετικές διαταραχές. Εδώ, τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά: το 24% των εργαζομένων στην ΕΕ υποφέρει από οσφυαλγία και το 22% από μυαλγίες, ενώ το 1/3 και σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων το 1/2 του συνόλου των απουσιών από την εργασία για λόγους υγείας οφείλεται σε μυοσκελετικές παθήσεις! Το αυχενικό σύνδρομο, οι διαταραχές στην πλάτη, το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, τα προβλήματα όρασης που συνδέονται για παράδειγμα με τη χρήση υπολογιστή, ασφαλώς και δεν αποτέλεσαν αντικείμενο της επιτροπής Μπεχράκη.
Όμως η σύγχρονη εργατική τάξη, εκτός από τις μυοσκελετικές παθήσεις, πλήττεται και από μια σειρά νευροψυχιατρικές παθήσεις. Ένας στους τέσσερις Έλληνες εργαζόμενους εμφανίζει παθολογικά συμπτώματα άγχους στην εργασία μακράν πρώτοι στην ΕΕ. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, 2 στις 3 επισκέψεις σε ψυχίατρο είναι λόγω εργασιακού στρες, ένας στους τρεις εργαζόμενους βιώνει εργασιακό στρες, ένας στους πέντε νιώθει κόπωση και ένας στους οκτώ υποφέρει από πονοκεφάλους, σύμφωνα με tον ευρωπαϊκό οργανισμό υγιεινής και ασφάλειας.
Για τον κόσμο της εργασίας είναι λοιπόν «κοινό μυστικό» η ραγδαία αύξηση των επαγγελματικών νοσημάτων αλλά και των εργαζόμενων που πλήττονται από αυτά. Επομένως, απαιτείται η διεύρυνση και όχι η συρρίκνωση των επαγγελμάτων που χρίζουν ευεργετικής μέριμνας, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής και εργασίας των εργαζόμενων.
Ωστόσο, το πραγματικό ζητούμενο για τους εργαζόμενους δεν είναι μόνο η μείωση του συνολικού χρόνου έκθεσης σε επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, διά της πρόωρης συνταξιοδότησης. Αλλά η διεκδίκηση καθολικών μέτρων βελτίωσης των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας μέσα στην καθημερινή εργασιακή πραγματικότητα, που θα αφορά το σήμερα του εργασιακού βίου κι όχι το αύριο του συνταξιοδοτικού. Αυτό σε κάθε κλάδο και επάγγελμα πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί, με αιτήματα όπως π.χ. φίλτρα σε εργοστάσια, ειδικός εξοπλισμός και μέτρα ασφαλείας, αλλά και περισσότερες ημέρες άδειας, καθολική μείωση ορίων συνταξιοδότησης, λιγότερη δουλειά, 5ήμερο-30ωρο-6ωρο, με βάση και τις σύγχρονες δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία.
Τέλος, είναι αυτονόητο ότι μπροστά στην επίθεση που δέχονται οι ήδη υπαγόμενοι εργαζόμενοι στα ΒΑΕ, το εργατικό κίνημα δεν πρέπει με τίποτα να αποδεχτεί την επιδείνωση του εργασιακού και ασφαλιστικού καθεστώτος τους και να παλέψει για την ανατροπή των αντεργατικών σχεδίων της κυβέρνησης και της εργοδοσίας.
δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν, 21.9.2008
.png)
