Ευρωπαϊκό Γραφείο για την Αντίρρηση Συνείδησης
Αντιπολεμική Διεθνής
17 Φεβρουαρίου, 2010
ΚΟΙΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΗΛΩΣΗ
Ελλάδα: Νέες δίκες κατά αντιρρησιών συνείδησης -
Οπισθοδρόμηση χωρίς τέλος
Το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, το Ευρωπαϊκό Γραφείο για την Αντίρρηση Συνείδησης και η Αντιπολεμική Διεθνής, άλλη μια φορά, εκφράζουν, την ανησυχία τους για τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησης στην Ελλάδα. Πέντε χρόνια μετά από προηγούμενή κοινή δημόσια δήλωσή τους, οι τρεις οργανώσεις καλούν και πάλι τις ελληνικές αρχές να συμμορφωθούν με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα και συστάσεις και να τερματίσουν όλες τις διώξεις και τις ποινές φυλάκισης εναντίον των αντιρρησιών συνείδησης. «Οι διώξεις εναντίον των αντιρρησιών συνείδησης είναι αποτέλεσμα της γεμάτης στρεβλώσεις ελληνικής νομοθεσίας. Απαιτούνται σημαντικές βελτιώσεις επειγόντως. Αναμένουμε από την κυβέρνηση να εξορθολογίσει το θεσμό και να εναρμονίσει τη διαδικασία με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα», τόνισαν.
Ο Γιώργος Μοναστηριώτης, επαγγελματίας στρατιώτης, ο οποίος αρνήθηκε να συμμετάσχει στον πόλεμο του Ιράκ για ιδεολογικούς λόγους συνείδησης, δικάζεται πάλι στις 18/02, κατηγορούμενος για λιποταξία για τρίτη φορά, στο Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών. Η δίωξη κατά του Μοναστηριώτη παραβιάζει το δικαίωμά του να μεταβάλει τις πεποιθήσεις του και να διαμορφώσει αντίρρηση συνείδησης μετά την ένταξή του στις ένοπλες δυνάμεις. Επιπρόσθετα, οι επανειλημμένες καταδίκες του για λιποταξία παραβιάζουν το Άρθρο 14, παράγραφος 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο ορίζει ότι «κανείς δεν πρέπει να δικάζεται ή να τιμωρείται ξανά για αδίκημα για το οποίο έχει τελεσίδικα καταδικαστεί ή αθωωθεί σύμφωνα με το δίκαιο και τον κώδικα ποινικής δικονομίας κάθε χώρας».
Ο Ευάγγελος Μιχαλόπουλος, αντιρρησίας συνείδησης για ιδεολογικούς λόγους, δικάζεται στις 19/02 κατηγορούμενος για ανυποταξία στο Στρατοδικείο Αθηνών. Η δίωξη κατά του Μιχαλόπουλου παραβιάζει το δικαίωμά του στην αντίρρηση συνείδησης εφόσον η πολιτική υπηρεσία στην οποία καλείται να υπηρετήσει αποτελεί δυσμενή διάκριση και έχει τιμωρητική φύση και διάρκεια. Υπόκειται στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και διαρκεί 17 μήνες, ενώ η στρατιωτική θητεία διαρκεί 9 μήνες.
Επιπρόσθετα, υπάρχει σειρά διώξεων κατά αντιρρησιών συνείδησης για ανυποταξία, επειδή δεν τους αναγνωρίστηκε η ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης λόγω προβλημάτων κατά τη διαδικασία υποβολής του αιτήματος. Όταν οι Χριστιανοί Μάρτυρες του Ιεχωβά Ιωάννης Παρασκευάς, Ευγένιος Κελεσίδης και Νικόλαος Ταταρίδης υπέβαλαν αίτηση ως αντιρρησίες συνείδησης να υπηρετήσουν εναλλακτική υπηρεσία αντί για στρατιωτική θητεία οι αιτήσεις τους απορρίφθηκαν λόγω του ότι είχαν προηγουμένως μείνει μια νύχτα σε στρατόπεδο, περιμένοντας την ιατρική εξέταση που θα καθορίσει αν είναι κατάλληλοι για στρατιωτική θητεία. Επίσης, ο Χριστιανός Μάρτυρας του Ιεχωβά Δημήτριος Πιτσικάλης, του οποίου η υπόθεση εκκρεμεί από το 2000, δεν αναγνωρίστηκε ως αντιρρησίας συνείδησης, λόγω προβλημάτων σχετικά με την προθεσμία στη διαδικασία υποβολής του αιτήματος.
Οι τρεις οργανώσεις καλωσορίζουν την πρόσφατη απόφαση υπ’ αριθ. 170/2010 της Ολομέλειας του Συμβουλίoυ της Επικρατείας, η οποία δέχτηκε την προσφυγή του Ευάγγελου Δελή, Χριστιανού Μάρτυρα του Ιεχωβά, ο οποίος δεν αναγνωρίστηκε ως έφεδρος αντιρρησίας συνείδησης το 2003 με το αιτιολογικό ότι είχε υπηρετήσει ένοπλη στρατιωτική θητεία την περίοδο 1994-1996, όταν δεν ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά. Το Συμβούλιo της Επικρατείας έκρινε ότι θα έπρεπε να αναγνωριστεί ως αντιρρησίας συνείδησης για την εφεδρεία καθώς άλλαξε τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις αφού υπηρέτησε την ένοπλη στρατιωτική του θητεία. «Καλωσορίζουμε την απόφαση υπ’ αριθ. 170/2010 του Συμβουλίου της Επικρατείας και καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να τροποποιήσει τον ελληνικό νόμο αντιστοίχως, έτσι ώστε τα άτομα που αλλάζουν τις θρησκευτικές ή τις ιδεολογικές τους πεποιθήσεις κατά τη διάρκεια ή μετά την στρατιωτική τους θητεία, συμπεριλαμβανομένων και τον επαγγελματιών στρατιωτών, να αναγνωρίζονται ως αντιρρησίες συνείδησης», δήλωσαν οι τρεις οργανώσεις. Τέτοιες περιπτώσεις συμπεριλαμβάνουν τους Χριστιανούς Μάρτυρες του Ιεχωβά Άρη Χουρίδη, Αθανάσιο Κουτσή, Νικόλαο Βλαχάκη και Νικόλαο Μπουρτιάκα καθώς επίσης και τον προαναφερθέντα Γιώργο Μοναστηριώτη, ο οποίος ήταν επαγγελματίας στρατιώτης, αλλά και τον Θανάση Τριαρίδη, ο οποίος δήλωσε έφεδρος αντιρρησίας συνείδησης για ιδεολογικούς λόγους το 2009, έχοντας υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία την περίοδο 1994-1995.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ
Ο Γιώργος Μοναστηριώτης, ο οποίος ήταν Εθελοντής Πενταετούς Υποχρέωσης στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, αρνήθηκε, επικαλούμενος λόγους συνείδησης, να ακολουθήσει τη μονάδα του τον Μάιο του 2003, όταν η φρεγάτα "Ναυαρίνο" όπου υπηρετούσε στάλθηκε στον Περσικό Κόλπο. Είναι ο πρώτος έλληνας επαγγελματίας στρατιώτης που γίνεται γνωστό ότι αρνήθηκε να συμμετάσχει στον πόλεμο στο Ιράκ για λόγους συνείδησης και δήλωσε ότι παραιτείται από το Πολεμικό Ναυτικό για το λόγο αυτό. Στη δημόσια δήλωση άρνησης στράτευσής του, τον Μάιο του 2003, ο Μοναστηριώτης είχε δηλώσει ότι: «Αρνούμαι συνειδητά και υπεύθυνα να συμμετάσχω ή να συνεισφέρω καθ' οποιονδήποτε τρόπο στην ανελέητη σφαγή που συνεργείται κατά του ιρακινού λαού... Η πράξη αυτή είναι επίσης μια ελάχιστη συμπαράσταση αλληλεγγύης στον ιρακινό λαό, καθώς και στα φιλειρηνικά αισθήματα του ελληνικού λαού». Στις 13 Σεπτεμβρίου του 2004 συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 40μηνη φυλάκιση για λιποταξία από το Ναυτοδικείο Πειραιά. Μεταφέρθηκε αμέσως στις φυλακές της Κορίνθου όπου παρέμεινε φυλακισμένος για 22 ημέρες μέχρι την προσωρινή του αποφυλάκιση εν αναμονή του εφετείου του. Στις 17 Ιανουαρίου 2005 καταδικάστηκε και πάλι από το Ναυτοδικείο Πειραιά σε 5μηνη φυλάκιση για δεύτερη κατηγορία λιποταξίας, επειδή δεν επέστρεψε στη μονάδα του μετά την απελευθέρωσή του. Άσκησε έφεση και αφέθηκε ελεύθερος μέχρι την εκδίκασή της, η οποία δεν έγινε ποτέ διότι ο νόμος 3346/2005 διέγραψε όλες τις ποινές ως 6 μήνες φυλάκιση. Στις 15 Μαρτίου 2006 ο στρατός τον απέλυσε. Στις 31 Οκτωβρίου 2006 καταδικάστηκε από το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών σε 24 μήνες φυλάκιση με 3ετή αναστολή για την πρώτη κατηγορία λιποταξίας. Στις 21 Φεβρουαρίου 2008 καταδικάστηκε και πάλι από το Ναυτοδικείο Πειραιά σε 10 μήνες φυλάκιση με 3ετή αναστολή για την τρίτη και τελευταία κατηγορία λιποταξίας, επειδή δεν επέστρεψε στη μονάδα του μετά την δεύτερη απελευθέρωσή του. Το εφετείο για την τελευταία καταδίκη του είναι στις 18 Φεβρουαρίου 2010 στο Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών.
Ο Ευάγγελος Μιχαλόπουλος κλήθηκε να υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία στις 8 Μαΐου 2007. Αρνήθηκε δημόσια να υπηρετήσει δηλώνοντας ότι «Αρνούμαι να κυνηγάω μετανάστριες και μετανάστες που το μόνο τους "έγκλημα" είναι ότι ψάχνουν ένα καλύτερο αύριο… Και όσο για την τιμωρητική σας "εναλλακτική θητεία", όταν γίνει ανθρώπινη το συζητάμε. Προσφέρω καθημερινά στο κοινωνικό σύνολο, γιατί το θέλω και όχι γιατί με αναγκάζετε…». Η δίκη του για ανυποταξία έχει οριστεί για τις 19 Φεβρουαρίου στο Στρατοδικείο Αθηνών.
Το δικαίωμα της αντίρρησης συνείδησης στην στρατιωτική θητεία αποτελεί θεμιτή άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματος στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, και κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της Ελλάδας (Άρθρα 13 και 14), καθώς και σε διεθνείς συνθήκες ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες η Ελλάδα είναι Κράτος Μέλος, συμπεριλαμβανομένων της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Άρθρο 18), του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα (Άρθρο 18) και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (Άρθρο 9).
