29 Ιανουαρίου 2008
Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να αποφασίσει για τις ευθύνες της σχετικά με το Κοσσυφοπέδιο, η Διεθνής Αμνηστία προειδοποιεί ότι δεν πρέπει να μείνουν ατιμώρητα τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της σύρραξης στο τέλος της δεκαετίας του '90.
Η διεθνής οργάνωση καλεί τόσο τη διεθνή κοινότητα όσο και τις αρχές του Κοσσυφοπεδίου να καταλήξουν και να δημοσιοποιήσουν τα αποτελέσματα μιας επισκόπησης του έργου του διεθνούς και τοπικού δικαστικού σώματος όσον αφορά την προσαγωγή στη δικαιοσύνη των υπαιτίων για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα μεταξύ εθνοτήτων, καθώς και να δημοσιοποιήσουν όλες τις δικαστικές αποφάσεις τους και τις δικογραφίες που αφορούν τέτοια εγκλήματα.
«Εκατοντάδες υποθέσεις εγκλημάτων πολέμου, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας (όπως βιασμών και εξαναγκαστικών εξαφανίσεων), καθώς και άλλων εγκλημάτων μεταξύ εθνοτήτων παραμένουν ανεξιχνίαστες επτά χρόνια από τότε που ο ΟΗΕ άρχισε τις προσπάθειες να ξαναστήσει το δικαστικό σύστημα του Κοσσυφοπεδίου. Εκατοντάδες υποθέσεις έχουν κλείσει, εξαιτίας της έλλειψης στοιχείων, τα οποία δεν συλλέχθηκαν ούτε έγκαιρα ούτε αποτελεσματικά. Συγγενείς των αγνοουμένων αναφέρουν ότι έχουν απαντήσει πάμπολλες φορές σε ερωτήσεις ξένων αστυνομικών και εισαγγελέων που ήταν καινούργιοι στην υπόθεση, αλλά πρόοδος δεν υπάρχει,» δήλωσε η Σων Τζόουνς, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για το Κοσσυφοπέδιο.
Εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας επισκέφθηκαν το Κοσσυφοπέδιο το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο 2007 και μίλησαν με μέλη της Ομάδας Σχεδιασμού της ΕΕ, αξιωματούχους της Αποστολής της Προσωρινής Διοίκησης του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο, μεταξύ άλλων και με τους υπεύθυνους για την αστυνομία και το σύστημα δικαιοσύνης, καθώς και με εθνικές και διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις που παρακολουθούν το έργο των ξένων εισαγγελέων και δικαστών. Οι εκπρόσωποι διαπίστωσαν ότι οι δίκες εξακολουθούν να καθυστερούν εξαιτίας της έλλειψης ξένων δικαστών και εισαγγελέων, του τεράστιου αριθμού αδιεκπεραίωτων διώξεων και της αποτυχίας παροχής αποτελεσματικής προστασίας μαρτύρων και παροχής της απαραίτητης υποστήριξης στα θύματα βιασμού ή άλλων εγκλημάτων σεξουαλικής βίας γεγονός που εξακολουθεί να εμποδίζει τις υποθέσεις να φτάσουν στα δικαστήρια.
Μετά τη σύρραξη του 1999 στην επαρχία του Κοσσυφοπεδίου της τότε Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, το ποινικό και αστικό δικαστικό σύστημα κατέρρευσε. Παρόλο που το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία είχε δικαιοδοσία στο Κοσσυφοπέδιο, ήταν εμφανές ότι θα μπορούσε να δικάσει μόνο πολύ περιορισμένο αριθμό υποθέσεων. Επομένως, ο ΟΗΕ δημιούργησε το Πρόγραμμα Διεθνών Δικαστικών και Εισαγγελικών Λειτουργών για να ενσωματώσει περιορισμένο αριθμό ξένων δικαστών και εισαγγελέων στο τοπικό σύστημα ποινικής δικαιοσύνης.
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, με τίτλο «Κοσσυφοπέδιο (Σερβία): Η πρόκληση να διορθωθεί μια αποτυχημένη αποστολή του ΟΗΕ για τη Δικαιοσύνη», εξετάζει και συγκρίνει την απόδοση του προγράμματος με το διεθνές δίκαιο και τα θεσμικά κείμενα που σχετίζονται με το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και το δικαίωμα του θύματος στην απόδοση δικαιοσύνης και την πλήρη επανόρθωση. Συγκεκριμενοποιεί τα διδάγματα από τα λάθη του παρελθόντος, που πρέπει να καθοδηγούν την ανάπτυξη και την εφαρμογή μελλοντικών πρωτοβουλιών. Μεταξύ άλλων, συνιστά την ενσωμάτωση διεθνούς συνιστώσας σε ένα εθνικό σύστημα δικαιοσύνης που έχει καταρρεύσει.
«Δυστυχώς, για πάνω από επτά χρόνια η απόδοση του Προγράμματος Διεθνών Δικαστικών και Εισαγγελικών Λειτουργών αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες. Οι τοπικοί εισαγγελείς και δικαστές εξακολουθούν να μην είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις που αφορούν εγκλήματα του διεθνούς δικαίου. Νομοθετικές μεταρρυθμίσεις ζωτικής σημασίας για τέτοιες υποθέσεις εξακολουθούν να μην έχουν θεσπιστεί. Δεν έχει οριστεί καταληκτική ημερομηνία για την ολοκλήρωση της ανοικοδόμησης του συστήματος δικαιοσύνης ώστε να μπορεί να λειτουργεί χωρίς τη συνεχή παρουσία διεθνούς συνιστώσας,» είπε η Σων Τζόουνς.
Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι το μοντέλο της 'διεθνοποίησης' εθνικών δικαστηρίων με την εισαγωγή, σε προσωρινή βάση, έμπειρου προσωπικού από το εξωτερικό για να εργαστεί μαζί με το τοπικό προσωπικό σε όλες τις πτυχές ενός κατεστραμμένου ή τραυματισμένου εθνικού συστήματος δικαιοσύνης εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να είναι αποτελεσματικό μακροπρόθεσμα για τη διερεύνηση και τη δίωξη μεγάλου αριθμού εγκλημάτων του διεθνούς δικαίου, την παροχή επανόρθωσης στα θύματα και την επανεδραίωση του κράτους δικαίου μέσω ενός ανασυγκροτημένου δικαστικού συστήματος.
Δυστυχώς, όμως, η δομή και η λειτουργία του Προγράμματος Διεθνών Δικαστικών και Εισαγγελικών Λειτουργών ήταν τόσο ελαττωματική ήδη από τη σύλληψή του, που το παράδειγμα του Κοσσυφοπεδίου δεν μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τη 'διεθνοποίηση' εθνικών συστημάτων δικαιοσύνης αν δεν αλλάξει σημαντικά.
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας προβαίνει σε μια σειρά περιεκτικών συστάσεων για άμεσες και επείγουσες ζωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τόσο την ΕΕ στο σχεδιασμό της που θα διασφαλίζει ότι οι διεθνείς δικαστικοί και εισαγγελείς θα παραδώσουν τα οφέλη που υποσχέθηκαν ότι θα φέρουν στο δικαστικό σύστημα του Κοσσυφοπεδίου, όσο και τον ΟΗΕ στο σχεδιασμό του για οποιαδήποτε μελλοντική βοήθεια σε ζητήματα μεταβατικής δικαιοσύνης.
Εάν αυτές οι συστάσεις δεν πραγματοποιηθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται, θα κινδυνέψει σοβαρά στο Κοσσυφοπέδιο η προοπτική μιας ειρήνης που θα έχει διάρκεια και στην οποία τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων θα γίνονται πλήρως σεβαστά.
.png)
