Ελλάδα: Άτυπη έρευνα γνώμης για τη διακίνηση και εμπορία γυναικών: Οι γυναίκες που έπεσαν θύματα σωματεμπορίας δεν πρέπει να θεωρούνται συνυπεύθυνες

6 Μαρτίου 2008

Παρόλο που είναι γενικά αποδεκτό ότι η διακίνηση και εμπορία γυναικών και κοριτσιών με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, φαίνεται ότι τα θύματα δεν αντιμετωπίζονται πάντα ως τέτοια. Αντιθέτως, θεωρούνται συνυπεύθυνα για το γεγονός ότι διακινήθηκαν και για το ότι έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να μην έχουν πρόσβαση στην αρωγή και προστασία που δικαιούνται, ανέφερε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία δίνοντας στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας για τη σωματεμπορία.

Η άτυπη έρευνα της διεθνούς οργάνωσης διενεργήθηκε από εθελοντές της οργάνωσης σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η έρευνα δεν είναι επιστημονική και αποτυπώνει τη γνώμη μόνο όσων απάντησαν στις ερωτήσεις και όχι του κοινού ως σύνολο. Οι εθελοντές της οργάνωσης συγκέντρωσαν 1.386 ερωτηματολόγια από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη, τα Ιωάννινα, την Κω και άλλες περιοχές. Στόχος της έρευνας ήταν να ξεκινήσει ένας διάλογος για το ζήτημα της σωματεμπορίας και να ενημερωθεί το κοινό.

Από την άτυπη έρευνα φαίνεται ότι οι περισσότεροι ερωτηθέντες (74%) γνωρίζουν ότι η διακίνηση και εμπορία ανθρώπων μπορεί να έχει πολλούς σκοπούς και συγκεκριμένα τη σεξουαλική εκμετάλλευση, την εξαναγκαστική εργασία και την εμπορία οργάνων. Ένα μικρότερο ποσοστό δεν θεωρεί ότι η εξαναγκαστική εργασία περιλαμβάνεται στη σωματεμπορία. Επιπλέον, το 85% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα όπου ο αριθμός των γυναικών που διακινούνται από σωματέμπορους και εξαναγκάζονται στην πορνεία έχει αυξηθεί δραματικά την τελευταία δεκαετία.

Παρόλο που οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι υπάρχουν πολλά θύματα σωματεμπορίας στην Ελλάδα, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το 62% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι οι γυναίκες είναι σε κάποιο βαθμό συνυπεύθυνες, ενώ το 38% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι σε καμία περίπτωση η γυναίκα δεν είναι υπεύθυνη που διακινήθηκε και αναγκάστηκε να εκπορνευτεί. Οι ερωτηθέντες που απάντησαν ότι μπορεί να υπάρχει ευθύνη από τη πλευρά της γυναίκας, επέλεξαν ως αιτιολογίες (κλειστού τύπου ερώτηση) είτε ότι συμφώνησε να μεταναστεύσει χωρίς νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα είτε εμπιστεύτηκε ανθρώπους που της υποσχέθηκαν εργασιακές ευκαιρίες. Επίσης, πολλοί επέλεξαν τις απαντήσεις ότι η γυναίκα μπορεί να θεωρηθεί συνυπεύθυνη, όταν εκδίδεται για καιρό ενάντια στη θέλησή της, χωρίς να το καταγγέλλει στην αστυνομία ή όταν δεν συνεργάζεται με την αστυνομία για τη δίωξη των σωματεμπόρων.

Σε πολύ μικρότερο βαθμό επιλέχθηκαν οι απαντήσεις ότι η γυναίκα φταίει όταν προέρχεται από χώρα, στην οποία είναι γνωστό πως η κουλτούρα επιτρέπει πιο χαλαρούς σεξουαλικούς δεσμούς, όπως οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ή της Αφρικής και ότι φταίει όταν στη χώρα καταγωγής της είναι γνωστό πως είχε πολλούς

ερωτικούς συντρόφους, δείχνοντας μειωμένη αποδοχή στερεοτυπικών και ρατσιστικών αντιλήψεων κατά των γυναικών.

Τέλος, όπως φαίνεται από τις απαντήσεις που επέλεξαν οι ερωτηθέντες (κλειστού τύπου ερώτηση) το 40% περίπου γνωρίζει ότι ως προς την καταπολέμηση της σωματεμπορίας, το ελληνικό κράτος έχει νόμο, σύμφωνα με τον οποίο η σωματεμπορία είναι έγκλημα, που βαραίνει και το διακινητή και τον πελάτη των θυμάτων, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία (πάνω από 70%) θεωρεί ότι το ελληνικό κράτος έχει προσαγάγει στη δικαιοσύνη και καταδικάσει ελάχιστους σωματέμπορους. Επίσης, λίγοι άνθρωποι θεωρούν ότι το κράτος διασφαλίζει την προστασία των γυναικών μέσω της αναγνώρισής τους ως θυμάτων είτε ότι τους παρέχει προστασία άνευ όρων είτε τους δίνει επαρκή αποζημίωση.

Η Διεθνής Αμνηστία πραγματοποιεί εκστρατεία κατά της διακίνησης και εμπορίας γυναικών και κοριτσιών με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Τον Ιούνιο 2007 δημοσίευσε έρευνα για το θέμα και έχει πραγματοποιήσει δράσεις σε όλη την Ελλάδα με σκοπό την ευαισθητοποίηση το κοινού. Η άτυπη έρευνα διενεργήθηκε από το Νοέμβριο 2007 έως το Φεβρουάριο 2008 από εθελοντές της οργάνωσης ως ακτιβιστικό εργαλείο με σκοπό τη δημιουργία διαλόγου για το ζήτημα και την ενημέρωση του κοινού, αλλά και την αμφισβήτηση των στερεοτύπων που επικρατούν για τα θύματα. Η ανταπόκριση στα ερωτηματολόγια ήταν εντυπωσιακή. Απάντησαν 817 γυναίκες και 569 άνδρες και η ηλικία τους από 18 ως 55 ετών κυρίως.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Η διακίνηση και η εμπορία ανθρώπων είναι μέρος του οργανωμένου εγκλήματος και αποτελεί μια σύγχρονη μορφή σκλαβιάς. Αν και είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί ο πραγματικός αριθμός, εκτιμάται ότι μέχρι και 800.000 άνθρωποι διακινούνται κάθε χρόνο παγκοσμίως με σκοπό την εργασιακή ή σεξουαλική εκμετάλλευση, την αφαίρεση οργάνων και την εμπορία βρεφών για υιοθεσία.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, η Ελλάδα είναι μία από τις βασικές χώρες όπου διακινούνται θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Τα θύματα προέρχονται κυρίως από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και της Αφρικής. Οι γυναίκες αυτές εγκλωβίζονται είτε κυριολεκτικά επειδή οι σωματέμποροι για παράδειγμα τις κρατούν κλειδωμένες σε σπίτια είτε με άλλα μέσα όπως η κατάσχεση των ταξιδιωτικών τους εγγράφων ή απειλές εναντίον τους ή των οικογενειών τους. Πολλές φορές εκτός από την ψυχολογική βία, υφίστανται σωματική βία και βασανιστήρια.

Η Ελλάδα με νόμο του 2002 θεωρεί την εμπορία ανθρώπων έγκλημα και προβλέπει ως και 10ετή φυλάκιση για τους σωματέμπορους. Ωστόσο, ελάχιστοι σωματέμποροι έχουν οδηγηθεί στη δικαιοσύνη και έχουν καταδικαστεί. Μέρος του προβλήματος είναι πως δεν υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευμένοι αστυνομικοί, οι οποίοι να είναι ικανοί να αναγνωρίσουν τα θύματα εμπορίας. Αυτό είναι ορατό, κυρίως εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων, με αποτέλεσμα άγνωστος αριθμός γυναικών να έχει απελαθεί ως «λαθρομετανάστριες» και παράνομες πόρνες χωρίς ποτέ να διερευνηθεί αν στην πραγματικότητα είναι θύματα του οργανωμένου εγκλήματος. Η επιστροφή στη χώρα τους, συχνά δε λύνει το πρόβλημα για τις γυναίκες αυτές καθώς οι σωματέμποροι εξακολουθούν να τις εκβιάζουν και να τις απειλούν.

Επιπλέον, ακόμα και αν μια γυναίκα αναγνωριστεί ως θύμα σωματεμπορίας, δικαιούται προστασία και αποκατάσταση μόνο αν συμφωνήσει να συνεργαστεί με την αστυνομία για τη δίωξη των σωματεμπόρων. Δηλαδή, οι αρχές αντιμετωπίζουν τις διακινούμενες γυναίκες ως χρήσιμα εργαλεία για το ποινικό σύστημα και όχι ως θύματα που δικαιούνται αρωγή. Είναι λογικό ένα θύμα που προέρχεται από ένα τέτοιο περιβάλλον εκμετάλλευσης να φοβάται να στραφεί ενάντια στους εμπόρους και να μην εμπιστεύεται τις αρχές για την προστασία του.

Η Διεθνής Αμνηστία ζητά από την ελληνική κυβέρνηση:

• Παροχή αντικειμενικών κριτηρίων σε όλους τους αστυνομικούς για την αναγνώριση των γυναικών θυμάτων εμπορίας
• Διευκόλυνση των αναφορών από τα θύματα, μέσω της ενίσχυσης των πόρων, ώστε οι τηλεφωνικές γραμμές βοηθείας είναι να είναι πολύγλωσσες και να λειτουργούν σε 24ωρη βάση
• Τροποποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η παροχή προστασίας και αρωγής στις γυναίκες θύματα εμπορίας δεν εξαρτάται από την κατάθεσή τους κατά των πιθανολογούμενων εμπόρων τους
• Εξασφάλιση επανόρθωσης και αποκατάστασης των θυμάτων

Περισσότερες πληροφορίες

• Βρείτε συνημμένο το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε καθώς και το πληροφοριακό υλικό που διανεμήθηκε σε όσους απάντησαν στις ερωτήσεις μετά τη διενέργεια της έρευνας.
• Βρείτε συνημμένα τα αποτελέσματα της έρευνας.
• Βρείτε την έκθεση Ελλάδα: Προάσπιση των δικαιωμάτων γυναικών και κοριτσιών θυμάτων εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση στη διεύθυνση: http://amnesty.org.gr/library/2007/eur250022007/index.htm
• Υπογράψτε την έκκληση προς την Ελληνική Κυβέρνηση στο

Άλλες εκδηλώσεις

Η Διεθνής Αμνηστία θα παραδώσει πάνω από 10.000 υπογραφές στο Υπουργείο Δικαιοσύνης για το ζήτημα της σωματεμπορίας την Παρασκευή 7 Μαρτίου στις 12.00 και διοργανώνει δρώμενο για τη συλλογή υπογραφών και την ενημέρωση του κοινού στην Πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκης το Σάββατο 8 Μαρτίου από τις 12.00 το μεσημέρι και μετά. Βρείτε περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση .