Προσυνεδριακός Διάλογος - 18ο Συνέδριο ΚΚΕ

Παρέμβαση στον προσυνεδριακό διάλογο για το 2ο θέμα, του σοσιαλισμού

Σύντροφοι,

Με πόνο ψυχής διαπιστώνω ότι οι Θέσεις της ΚΕ, επιβεβαιώνουν την εκτίμησή μου περί σταλινικής στροφής του Κόμματος, μια εκτίμηση την οποία είχα διατυπώσει και στη σ. Γραμματέα της ΚΕ, αρχικά προφορικά και στη συνέχεια και με γραπτά κείμενά μου στις 17 Μάη 2006, και 9 Νοέμβρη 2006. Τη στροφή αυτή την είχα διαγνώσει μέσα από άρθρα, εισηγήσεις, ομιλίες στελεχών του Κόμματος, αγιοποιητικά για τον Στάλιν αφιερώματα του «Ριζοσπάστη», εκδόσεις,¹ και μελετώντας την μπροσούρα της Ιδεολογικής Επιτροπής με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Ο αντικομμουνισμός χθες και σήμερα».²

Εκτιμώ ότι αυτή η στροφή σε συνδυασμό με ένα σεχταρισμό, ο οποίος όλο και πιο έντονα διέπει όλες τις πτυχές της κομματικής δραστηριότητας, αν τελικά υιοθετηθεί από το 18ο Συνέδριο, θα είναι καταστροφική.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια Θέση την οποία κυρίως μετά το 17ο καλλιέργησαν συστηματικά ορισμένα ιδεολογικά στελέχη, και η οποία τελικά με δεδομένες τις θεωρητικές αδυναμίες και τον κυρίαρχο πρακτικισμό των κομματικών μελών και στελεχών κατέληξε να είναι και επίσημα Θέση της ΚΕ.

Και όπως συνήθως συμβαίνει, η προειλημμένη αυτή αυθαίρετη Θέση στηρίχτηκε εκ των υστέρων μεθοδολογικά, από τη μια με τοποθετήσεις που έτειναν να αναγάγουν, αναποδογυρίζοντας τους κλασικούς, σε γενική θεωρία του σοσιαλισμού την όξυνση της ταξικής πάλης κατά τη διάρκειά του - κάτι που κατά τον ίδιο το Στάλιν έπαψε να ισχύει από το 1936 στην ΕΣΣΔ μια και υποστήριζε ότι είχαμε να κάνουμε με «ολοκληρωτική νίκη του σοσιαλισμού» και «σβήσιμο των πολιτικών και ταξικών αντιθέσεων»!!!³- και από την άλλη χρησιμοποιώντας το μεθοδολογικό τέχνασμα της αντιμετώπισης της οικονομίας από βασικό και σε «τελευταία ανάλυση» καθοριστικό παράγοντα ερμηνείας, σε αποκλειστικό παράγοντα εκτίμησης της σταλινικής περιόδου, μην υπολογίζοντας ούτε τη διαλεκτική οικονομίας, πολιτικής, ούτε κυρίως την ιδιαίτερη, κυρίως λόγω της συνειδητής σχεδιοποίησης, βαρύτητα της πολιτικής στο σοσιαλισμό.

Πιο συγκεκριμένα, στις Θέσεις της ΚΕ για το σοσιαλισμό η υπεράσπιση της σταλινικής περιόδου τεκμαίρεται σ' ένα γενικότερο επίπεδο:

- Από τη διάχυτη στο σύνολο του κειμένου υπεράσπιση του σταλινικού ρεβιζιονιστικού οπορτουνισμού, της υποταγής του στρατηγικού στόχου του κομμουνισμού στην τακτική και τα μέσα.

- Από το ότι όσον αφορά στις αιτίες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης οι Θέσεις «βγάζουν λάδι» τη μέχρι το 20ό Συνέδριο περίοδο, υποστηρίζοντας ότι ο δεξιός, Χρουστσοφικός και μετέπειτα, ρεβιζιονισμός - τον οποίο κάθε άλλο παρά υποστηρίζω - μέσω της εμπορευματοποίησης ήταν η κύρια αν όχι η μοναδική εσωτερική αιτία της παλινόρθωσης, ενώ αντίθετα αποσιωπάται η από εποχής Στάλιν γραφειοκρατική απόσπαση των πολιτικών - οικονομικών διαχειριστών, η οποία και κατέστη δυνατή ακριβώς λόγω της συρρίκνωσης της σοσιαλιστικής δημοκρατίας.

Θυμίζω ότι μια τέτοια «από τα πάνω» απόσπαση στη βάση όχι ιδιωτικής αλλά κοινοτικής ιδιοκτησίας, περιγράφουν οι κλασικοί κατά τις αναφορές τους στον ασιατικό τρόπο παραγωγής τον οποίο για προφανείς λόγους, λογοκρίνοντας τους κλασικούς, «διέγραψε» ο Στάλιν.

- Από το ότι, με δεδομένη τη θετική εκτίμηση για τη σταλινική περίοδο και το χαρακτηρισμό της σαν σοσιαλιστική, σε αντίθεση με τους κλασικούς και τον Λένιν, υιοθετούν τη σταλινική θέση περί δυνατότητας «οικοδόμησης του σοσιαλισμού» σε μία μόνο χώρα (Θέση 31) παραλείποντας μάλιστα τούτη τη φορά, την εκτίμηση του Λένιν που υπήρχε στο προηγούμενο κείμενο της ΚΕ, ότι δηλαδή οι επιμέρους σοσιαλισμοί θα είναι αναγκαστικά ελλιπείς.

- Από το ότι και πάλι με δεδομένη την ίδια θετική εκτίμηση, «ξεχνώντας» ότι ο κομμουνισμός είναι η κυριαρχία της ελεύθερης δραστηριότητας απέναντι στην καταναγκαστική εργασία, αναγάγουν σε κυρίαρχο αν όχι μοναδικό ζήτημα της πορείας προς τον κομμουνισμό την πορεία της κολεκτιβοποίησης.

Πιο ειδικά από:

- τις Θέσεις 9 και 11 όπου γίνεται λόγος για «θεμελίωση του σοσιαλισμού» και για «διαμόρφωση της βάσης της νέας κοινωνίας» την περίοδο του Στάλιν,

- τη Θέση 17 όπου εκτιμάται ότι «το πιο συνεπές ρεύμα της μαρξιστικής διανόησης και πολιτικής [ήταν εκείνο] υπό την ηγεσία του Στάλιν»!!!

- και τέλος από την από κάθε άποψη καταδικαστέα δικαιολόγηση της καταστολής του 1936 - 1938 (Θέση 16 και υποσημείωση 18) η οποία και τεκμηριώνεται υιοθετώντας με μεθοδολογικά και πολιτικά απαράδεκτο τρόπο ό,τι παραθέτει ο καθ' όλα ανυπόληπτος γνωστός αντισοβιετικός Λούντο Μαρτένς.⁴

Αυτή η τοποθέτηση της ΚΕ του Κόμματος που δικαιολογεί τα εγκλήματα εκείνης της περιόδου και το μόνο που βρίσκει να πει είναι ότι υπήρξαν και ορισμένες «υπερβολές» στην αντιμετώπιση των «αντεπαναστατικών κέντρων»!!!!!, οδηγεί στο λογικό συμπέρασμα ότι η ΚΕ υποστηρίζει ότι στο σοσιαλισμό του μέλλοντός μας, όπως γίνονταν επί Στάλιν, κατά τα λεγόμενα της σχετικής εισήγησης στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ⁵ θα καταστέλλονται μέχρι και θα τιμωρούνται με την εσχάτη των ποινών και οι εργαζόμενοι που τυχαίνει να διαφωνούν με την όποια κομματική γραμμή, ή ακόμη και εκείνοι που θα θεωρούνται σαν εν δυνάμει διαφωνούντες, ή και τα ίδια τα κομματικά στελέχη, όπως έγινε με εκείνους τους 98 ανθρώπους, δηλαδή το 70% από τα 139 τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της ΚΕ του κόμματος τα οποία είχαν εκλεγεί στο 17ο Συνέδριό του που συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν διά τουφεκισμού κατά κύριο λόγο την περίοδο 1937 - 1938!!!!

Μια τέτοια θέση:

• Εκθέτει το Κόμμα εμφανίζοντάς το σύμφωνο με εγκληματικές ενέργειες ενάντια ακόμη και στους ίδιους τους κομμουνιστές.
• Γαλουχεί τους ίδιους τους κομμουνιστές με το σταλινικό οπορτουνισμό.
• Ακυρώνει τη Θέση 36 όπου αναφέρεται ότι στο σοσιαλισμό «θεσμοθετείται και πρακτικά εξασφαλίζεται [...] η απρόσκοπτη άσκηση κριτικής,[...] η απρόσκοπτη καταγγελία υποκειμενικών αυθαιρεσιών, γραφειοκρατικής στάσης στελεχών...»
• Αμαυρώνει το κομμουνιστικό όραμα και το καθιστά αποκρουστικό, εμφανίζοντας τη σοσιαλιστική δημοκρατία σαν ένα καθεστώς ανελευθερίας.
• Δυσκολεύει την προβολή των όποιων θετικών στοιχείων της πρώτης προσπάθειας περάσματος στον κομμουνισμό, διότι θέτει ως προϋπόθεσή τους τον σταλινικό αυταρχισμό.
• Δίνει όπλα στους αντικομμουνιστές και καθιστά το Κόμμα εύκολη λεία για αυτούς.
• Ενισχύει αντικειμενικά καθιστώντας τες πιο ελκτικές για τις λαϊκές μάζες και ιδιαίτερα για τους νέους τις δυνάμεις του ρεφορμισμού και των αριστεριστών στις οποίες εγκαταλείπουμε το προνόμιο της κριτικής του «υπαρκτού» στα πλαίσια της Αριστεράς.
• Τελικά, σε συνδυασμό με ένα γενικότερο σεχταρισμό αντί να ενισχύει την ηγεμονική θέση του Κόμματος, το αποδυναμώνει κινδυνεύοντας να το μετατρέψει σε σέκτα.

Ταυτόχρονα, η Θέση υπεράσπισης του Στάλιν είναι ασυνεπής στο βαθμό που από τη μια δεν επεκτείνει τη μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ κριτική της σοβιετικής ηγεσίας και πολιτικής, στην κριτική όλων των μετά το 1956 και ως και πρόσφατα ηγεσιών του ΚΚΕ, οι οποίες ήταν σύμφωνες με αυτήν την πολιτική, και από την άλλη διότι το Κόμμα αντιφατικά συνεχίζει να υποστηρίζει τις επεμβάσεις αυτής της κατά τα άλλα οπορτουνιστικής σοβιετικής ηγεσίας, σε Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία κλπ.!!!

Σύντροφοι, εκτιμώ ότι αν αποτελεί θεμελιακό λάθος το Κόμμα να θεωρεί ότι υπερασπίζεται το σοσιαλισμό υπερασπιζόμενο συλλήβδην τον «υπαρκτό σοσιαλισμό», αποτελεί τραγωδία και έστω ακούσιο αντικομμουνιστικό διάβημα, να υπερασπίζεται τις εγκληματικές παραβιάσεις του σοσιαλισμού. Και αποτελεί υποχρέωση όλων των κομματικών μελών να τοποθετηθούν δημόσια απέναντι σε αυτό.

Ας μην ξεχνάμε ότι «η πλέον αυστηρή αυτοκριτική δεν αποτελεί μόνον δικαίωμα για την εργατική τάξη, αλλά είναι επίσης για αυτήν το ύψιστο καθήκον».⁶ Για τον Λένιν «η αυτοκριτική είναι απαραίτητη για τους μαρξιστές»⁷. Μάλιστα, ο ίδιος αναφερόμενος στη σοβιετική γραφειοκρατία έκανε αυτοκριτικά λόγο για «μεγάλη σαπίλα», «βρωμιά», «μούχλα» «πληγή», «σκουριά», «κομματική αρρώστια» που «κατατρώει» τη Σοβιετική Ενωση.⁸

Αλλά και οι κλασικοί τόνιζαν ότι η αυτοκριτική όχι μόνον δε βλάπτει, αλλά όποια δυσαρέσκεια κι αν προκαλέσει αυτή «ισοφαρίζεται πλουσιοπάροχα» αν το περιεχόμενό της είναι τεκμηριωμένο και αποκαλύπτει την αλήθεια⁹.

Στο τέλος της γραφής σύντροφοι, όπως λέει και ο ποιητής «η ειλικρίνεια αρχίζει πάντα εκεί που τελείωσαν όλοι οι άλλοι τρόποι να σωθείς».¹⁰

Σημειώσεις:

1. Οπως για παράδειγμα το σχετικό αφιέρωμα του Ρίζου, με την αγιοποίηση του Στάλιν και την παρουσία των δικών της Μόσχας σαν νίκη επί της 5ης φάλαγγας του Χίτλερ!!!, στις 19/12/2004, το άρθρο του E. Βαγενά μέλους της ΚΕ, στις 9/10/2005, την αποσιώπηση της δολοφονίας του Ρούμπιν από την έκδοση της Σύγχρονης Εποχής για τα θέματα πολιτικής οικονομίας στην ΕΣΣΔ στη δεκαετία του '20, την ομιλία του σ. Μαΐλη στην Καισαριανή, με βάση την οποία «είναι μακριά νυχτωμένοι όλοι αυτοί [που νομίζουν] ότι θα μας στριμώξουν να παίξουμε κι εμείς τον λεγόμενο αντισταλινικό ρόλο», την έκδοση των Απάντων του Στάλιν και του βιβλίου του Μαρτένς, όταν δεν έχουν εκδοθεί βασικά έργα των κλασικών και ελάχιστα έως καθόλου των Γκράμσι, Λούκατς, Λούξεμπουργκ... και όλα αυτά σε συνδυασμό με τη μη δημοσίευση ούτε ενός κριτικού για εκείνη την περίοδο σχολίου.

2. Ιδεολογική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ, «Ο αντικομμουνισμός χθες και σήμερα», «Σύγχρονη Εποχή», 2006.

3. Στάλιν, Για το Σχέδιο του Συντάγματος της ΕΣΣΔ στο «Στάλιν, Ζητήματα Λενινισμού», Εκδοση «Καμπίτση» σελ. 675 και 679

4. Ενός ανθρώπου, ο οποίος όλη του τη ζωή διακατεχόταν από λυσσαλέο αντισοβιετισμό, του οποίου το κόμμα, το PTB, επί προεδρίας του, τη δεκαετία του '70 χαρακτήριζε «σοσιαλοϊμπεριαλιστική» την ΕΣΣΔ, καλούσε την εργατική τάξη του Βελγίου να προετοιμαστεί απέναντι στην επερχόμενη Σοβιετική Επίθεση και να ενισχύσει το ΝΑΤΟ στα πλαίσια της δημιουργίας ενός αντισοβιετικού μετώπου, ο οποίος το 1976 στήριξε τον στρατηγό Robert Close μετέπειτα πρόεδρο της Διεθνούς αντικομμουνιστικής Λίγκας (World Anticommunist League), όταν αυτός δήλωνε ότι τα σοβιετικά τανκ θα προσέγγιζαν τον Ρήνο σε 48 ώρες, ο οποίος στήριξε άκριτα την κινέζικη επίθεση ενάντια στο Βιετνάμ το 1979, τα όργια του Πολ Ποτ στην Καμπότζη, ο οποίος μια ζωή τα 'χε μια χαρά με τους σοσιαλδημοκράτες γενικούς γραμματείς του βελγικού σοσιαλιστικού συνδικάτου, (FGTB) και με το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Βελγίου, με το οποίο και συνεργάζονταν για να μην εκλεγούν μέλη του ΚΚ Βελγίου, ο οποίος πέρασε μια μεγάλη περίοδο της ζωής του στο Κονγκό και που σαν σύμβουλος του Καμπίλα, έχει κατηγορηθεί για πολλά και διάφορα από τους ίδιους του κογκολέζους αγωνιστές...

5. Νικήτας Σεργκιέγιεβιτς Χρουστσόφ, Για την προσωπολατρία και τις συνέπειές της, Εισήγηση στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, Μετάφραση Δημήτρης Τριανταφυλίδης, «Μεταμεσονύχτιες Εκδόσεις», 2007, σελίδα 28.

6. Rosa Luxemburg, La crise de la social-democratie in Rosa Luxemburg, textes, ιditions sociales, 1969, σελ.198.

7. Λένιν, Για την μπροσούρα του Γιούνους, Απαντα τόμος 30, σελ. 2

8. Βλέπε Γιώργου Ρούση, «Ο Λένιν για τη γραφειοκρατία», Σύγχρονή Εποχή 1985, ιδίως σελίδες 69 - 80.

9. Βλέπε Ενγκελς, Γράμμα στον Κάουτσκυ, Λονδίνο, 23 Φλεβάρη 1981, Παράρτημα στο «Καρλ Μαρξ, Κριτική του Προγράμματος της Γκότα», «Σύγχρονη Εποχή» 1979, σελ. 39 - 42.

10. Τάσου Λειβαδίτη, Το κλειδί του μυστηρίου.

Γιώργος Ρούσης

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 2/11/2008